گاه نگاری دوره نوسنگی کرمان بر اساس کاوش های باستان شناختی تپه گاوکشی اسفندقه - جیرفت

نخستین کاوشهای باستانشناسی که در دهه چهل خورشیدی در دو تپه باستانی تلابلیس و تپه یحیی صورت گرفت؛ قدیم ترین لایه های استقراری را - که البته تاریخ نسبی آن به بیش از نیمه های هزاره ششم ق.م نمیرسد- به دوره نوسنگی نسبت داده است. کاوشهای اخیر در تل آتشی بم نیز چالش جدیدی را پیش روی باستان شناسان در جنوب شرق ایران قرار داد. ضروری بود تا با انجام پژوهش و لایه نگاری در محوطه های برخوردار از این دوره مهم فرهنگی، ابهامات پیش روی و ایده های مطرح، سامانمند گردد. لذا با طرح این سوال که کدام محوطه باستانی دربردارنده لایه های دوره نوسنگی است؛ پژوهش و کاوش باستانشناسی تپه گاو کشی، باهدف آگاهی از وجود یا عدم وجود این دوره مهم فرهنگی در جنوب شرق ایران و سامان بخشیدن به ابهامات یادشده، آغاز شد. این تپه باستانی در دشت اسفندقه جیرفت و جنوب کرمان واقع شده است. بر پایه ی سه فصل لایه نگاری و کاوش لایه به لایه باستان شناختی، اسناد و مدارک به دست آمده و سالیابی مطلق صورت گرفته، این فرهنگ در اواخر هزاره هشتم ق.م، به پشتوانه فرهنگهای اسلاف خود به رشد، شکوفایی و بالندگی رسیده و طی هزاره هفتم ق.م تا پایان این هزاره، به حیات خویش ادامه داده است. این فرهنگ هرچند از ارتباطات فرهنگی تجاری منطقه ای و فرا منطقه ای در مصنوعات سنگی چون ابسیدین برخوردار بوده؛ اما در زمینه سبک سفال دارای مختصات فرهنگی مستقل است؛ و میتوان گفت که در 7000 ق.م نوسنگی با سفال در محوطه گاوکشی آغاز شده است. از نیمه دوم هزاره هفتم ق.م، گاوکشی از ارتباطات فراگیر منطقه ای و فرا منطقه ای برخوردار شده و از بیشترین ارتباطات با محوطه های نوسنگی که در گستره استان امروزی فارس قرار دارد، برخوردار است. این نوشتار به ارایه گاه نگاری نسبی و مطلق تپه گاوکشی و شرح نتایج حاصله از کاوشهای صورت گرفته میپردازد؛ و تلاشی خواهد داشت تا مختصات فرهنگی آن را در دو بعد محلی و منطقه ای تبیین نماید. بر این اعتقادیم که گاوکشی پنجره نوینی را برای ورود به این دوران در منطقه کرمان گشوده است.

گاه نگاری دوره نوسنگی کرمان بر اساس کاوش های باستان شناختی تپه گاوکشی اسفندقه - جیرفت Keywords:

گاوکشی , جنوب زاگرس , کرمان , جیرفت , نوسنگی , سالیابی مطلق کربن14