بررسی میزان آفلاتوکسین M1 در شیر خام مخازن گاوداری های صنعتی کشور در سال 1395

آفلاتوکسین M1 متابولیت هیدروکسیله شده آفلاتوکسین B1 و ترکیبی سمی و سرطانزا می باشد. هدف از انجام مطالعه حاضر، سنجش میزان سم آفلاتوکسین M1 در شیرخام تولیدی کشور در فصول مختلف سال است. مطالعه به روش توصیفی تحلیلی و از نوع مقطعی، از اول فروردین تا آخر اسفند ماه سال 1395 ، به مدت یک سال انجام شد. 571 نمونه شیر خام با مراجعه به گاوداری های صنعتی تعدادی از استان های کشور به روش نمونه گیری تصادفی ساده در فصول مختلف سال جمع آوری شد. میزان آفلاتوکسین M1 به روش HPLC اندازه گیری شد و با استانداردهای تعیین شده در ایران ( 0/5μg/l ) و اتحادیه اروپا و کمیسیون تغذیه ای کودکس ( 0/01μg/l ) مقایسه شد. آفلاتوکسین M1 در 515 نمونه (68/23%) در حد قابل تشخیص بود. میانگین سم آفلاتوکسین M1 موجود در نمونه ها برابر با μg/l؛ 0/003±0/53 با دامنه 0/005 تا 0/51μg/l بود. در نمونه های مورد بررسی به ترتیب 53/55% و 81/55%، غلظت آفلاتوکسین M1 بیش از حد مجاز استاندارد ایران و اتحادیه اروپا و کمیسیون تغذیه ای کودکس داشتند. بیشترین میزان آفلاتوکسین M1 در فصل تابستان ( μg/l 0/297±0/055 ) و کمترین آن در فصل زمستان ( μg/l 0/025±0/005 ) بود. بین میانگین غلظت آفلاتوکسین M1 در فصول تابستان و پاییز با فصل زمستان اختلاف معنادار دیده شد (P> 0/01). مطالعه حاضر نشان داد که نیمی از نمونه های شیر خام در کشور آلوده به سم آفلاتوکسین M1 بیش از حد مجاز استاندارد ایران هستند و این موضوع بسیار نگران کننده است. از اینرو پایش منظم آلودگی های قارچی جنس آسپرژیلوس در خوراک دام که منشا اصلی تولید سم آفلاتوکسین شیر هستند، تاکید می گردد.

Keywords:

آفلاتوکسین M1 , شیرخام , گاوداری , فصل , HPLC