ترکیبات باهم آیند در کارنامه اردشیر بابکان

زبانشناسان، تاریخ زبان فارسی را به سه دوره باستان، میانه و نو تقسیم کرده اند. بیشترین آثار باقیمانده از زبانهای ایرانی در دوره میانه مربوط به زبان فارسی میانه و در قالب نوشته های ادبی و دینی (زردشتی) و غیردینی دوران فرمانروایی ساسانیان است. کارنامه اردشیر بابکان، که در تقسیم بندی5 متون تاریخی به زبان فارسی میانه جای دارد، احتمالا0 در پایان دوره ساسانی و براساس روایتهای کهن تری در فارس نوشته شده است (تفضلی، .(260 :1376 این متن اگرچه ارزش ادبی چندانی ندارد، از دیدگاه زبانشناسی بسیار ارزشمند است. در این پژوهش، هدف بررسی5 ترکیبات باهم آیند2در این متن فارسی میانه است. منظور از ترکیبات باهمآیند، مجموعه ای از دو یا چند کلمه است که روی هم یک نقش دستوری دارند و یک معنای خاص را القاء میکنند.3 بنابر این تعریف، در گزینش ترکیبات باهم آیند در این پژوهش، هر دو دیدگاه معنایی و دستوری درنظر گرفته شده است. همچنین میزان همنشینی این ترکیبات به طور کل در زبان فارسی میانه ملاک گزینش بوده است.4نخست، متن کارنامه اردشیر بابکان بررسی و ترکیبات با ویژگیهای گفته شده گردآوری شد. سپس، نگارنده به دسته بندی و تحلیل این ترکیبات با توجه به اجزای تشکیل دهنده آنها پرداخت. برآیند و حاصل این پژوهش نشان داد که بیشتر ترکیبات باهم آیند در متن فارسی میانه کارنامه اردشیر بابکان از نوع ترکیبات فعلی بوده و پس از آن ترکیبات اسمی بیشترین میزان کاربرد را داشتند. همچنین، بیشتر ترکیبات باهمآیند از نوع صفت/اسم/ قید + همکرد بوده است.

Keywords:

ترکیبات باهم آیند , همکرد , زبان فارسی میانه , کارنامه اردشیر بابکان