بررسی پیشینه و زمینه های رویکرد اجتماعی به تفسیر قرآن

رویکرد اجتماعی به تفسیر قرآن کریم یکی از گرایش های مهم و تاثیرگذار در دانش تفسیر، و از نوآوری های مفسران در سده های اخیر و تحولی بسیار مهم در قرآن پژوهی است. براساس این گرایش و رویکرد، مفسران به دنبال یافتن پاسخ برای معضلات و مشکلات اجتماعی بوده و راه چاره را از قرآن کریم جویا می شوند و به پیام های اجتماعی قرآن کریم می اندیشند. این نهضت جدید تفسیری، بر آن است که آموزه های اجتماعی دین را در متن زندگی مردم قرار دهد و با آنچه که باعث انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان شده بود، مبارزه کند. در حقیقت می توان گفت که تاریخ تفسیر اجتماعی بدون اشاره و ارجاع به نهضت های اصلاحی، نمی توان آن را در چهار چوب تاریخی اش ملاحظه کرد. تفسیرهای گوناگونی در این زمینه به نگارش درآمده، و امروز کمتر تفسیری دیده می شود که متاثر از این جریان نباشد. تفاسیری همچون المنار، فی ضلال القرآن، المیزان، الکاشف، پرتوی از قرآن و نمونه، از رویکرد یاد شده در تفسیر آیات قرآن کریم استفاده کرده اند. در این نگارش کوشش شده است که این گرایش تفسیری از لحاظ پیشینه تاریخی، علل و زمینه های رویکرد اجتماعی به تفسیر قرآن شناسایی شود. براساس مهم ترین یافته های این تحقیق، روحیه غیر تقلیدی مفسر در این گرایش و نگاه نو داشتن به آیات قرآن کریم از جمله مهم ترین نکات حسن این رویکرد است.

Keywords:

قرآن , تفسیر , رویکرداجتماعی , گرایش اجتماعی