سیستم آبرسانی دیوار بزرگ گرگان

دیوار بزرگ گرگان که بانام های سد اسکندر، سد پیروز، قزل آلان و مار سرخ شناخته می شود در استان گلستان به طول تقریبی 200 کیلومتر با جهت غربی- شرقی از خط ساحلی دریای کاسپی در محلی به نام صفا ایشان شروع و در امتداد کرانه های شمالی- جنوبی رودخانه گرگانرود که نقش مهمی در ساخت دیوار بزرگ گرگان داشته، ادامه یافته و با عبور از بخش ترکمن صحرا در پای صخره های بیلی کوه در محدوده پارک ملی گلستان تمام می شود نتایج حاصل از بررسی ها و کاوش های باستان شناسی سالیان اخیر در قلمرو دیوار بزرگ گرگان اهمیت آب را در ساخت دیوار تا حد زیادی مشخص نموده است، امپراتوری بزرگ ساسانی با برنامه ریزی منسجم و سازمان دهی بسیار قوی با ایجاد سد گرکز بر روی گرگانرود توانست نیروی آب را کنترل و آن را به سمت دیوار گرگان هدایت کند. سد کرگز با استفاده از موقعیت توپوگرافی تپه ماهورها در امتداد گرگانرود با هسته خاک لس به طول 700 متر و ارتفاع 20 متر کشیده شده است، در بالای تاج خاکی این سد یک کانال کم عمق انتقال آب شیرین جهت شرب ساکنین قلعه های دیوار گرگان وجود دارد. همچنین یکی دیگر از اقدامات مهم ساسانیان حفر خندق در امتداد دیوار گرگان و انتقال آب گرگانرود توسط کانال های آب به این خندق است که توانسته امنیت دیوار را دو چندان نماید. در این مقاله به معرفی سیستم آبرسانی دیوار گرگان پرداخته می شود که در توسعه پایدار دشت گرگان در طول تاریخ بسیار حائز اهمیت بوده است

Keywords:

دیوار بزرگ گرگان , گرگانرود , خندق , سد گرکز , سیستم آبرسانی