گیاه مردم نگاری و گیاه بوم مردم نگاری بین فرهنگی جوامع ترکمن مطالعه موردی: گله داران مراتع شهرستان گنبد کاووس

جوامع فرهنگی بدوی که سرشار از دانش بومی در زمینه های گوناگون هستند، در حال محوشدن و دانش آنها نیز در حال نابودی است. علوم گیاهمردمنگاری و گیاه بوم مردم نگاری جزء دانش های جدیدی محسوب میشوند که توسط دانشمندان و محققین زیادی مورد توجه قرار گرفته است که میتواند در راستای حفظ چنین دانشی مورد استفاده قرار گیرد. از این رو در این مطالعه به بررسی و مقایسه دانش بومی گله داران مراتع شهرستان گنبد کاووس واقع در سه منطقه کرند، داشلی برون و اینچه برون پرداخته شد. در اولین مرحله مصاحبه ای با گله داران سالخورده و دارای دانش کافی صورت گرفت. سپس بر اساس مصاحبه، پرسشنامه ای نیمه ساختاریافته محقق ساخته، طراحی و روایی و پایایی آن تایید شد. سپس اندازه نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 95 مشخص شد. پرسشنامه ها بین گله داران سه جامعه تکمیل شد و تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزار R studio با استفاده از آمار توصیفی و آزمون کروسکال والیس صورت گرفت. نتایج مقایسه شاخص های مورد بررسی شامل شاخص غنای دانش بومی گیاهان دارویی، شاخص کاربرد گیاهان دارویی و شاخص اقتصاد و معیشت گیاهان دارویی نشان داد، در تمامی موارد اختلاف معنی داری مابین منطقه کرند و دو منطقه دیگر وجود دارد و در تمامی موارد گله داران منطقه کرند نسبت به دو منطقه داشلی برون و اینچه برون از دانش بومی گیاهان دارویی بالاتری برخوردار هستند. این مسئله میتواند ناشی از ویژگی های اجتماعی ی اقتصادی گله داران کرند باشد. گله داران کرند از سن، سابقه شغلی و جنسیت متفاوتی نسبت به دو منطقه دیگر برخوردار بودند. همچنین نوع دام غالب گله در کرند به شدت مبتنی بر گوسفند بود حال اینکه در منطقه اینچه برون دام غالب گاو بود. مقایسه دانش بومی بین فرهنگی در زمینه گیاهان دارویی برای برنامه ریزی حفظ، ثبت و مستندسازی دانش گیاهان دارویی مهم و ضروری بوده و میتواند مبنای مدیریت این مسئله قرار گیرد

Keywords:

گیاه مردم نگاری , گیاه بوم مردم نگاری , گلستان , گله دار , مراتع