مطالعه ویژگی های فرمی نقش پرنده در فرش های عشایری و روستایی فارس (1200 تا1397 ه . ش)

قالی های عشایری و روستایی فارس به سبب نوآوری و خلاقیت در طراحی، جایگاه ویژه ایی در فرهنگ و هنر ایرانی دارند. نقش پرنده از جمله نقوش مورد استفاده در فرش است، جلوه های متنوع این نقش به شکل تلخیص شده و انتزاعی در قالی های عشایری، با توجه به تمایل آنان به تجرید و بازنمایی غیر واقع گرایانه از طبیعت (البته تا اندازه ایی تحت تاثیر تکنیک و مواد اولیه بافت) یافت می شود. در این پژوهش با توجه به دو متغیر فرمی (ساختار فرش و روابط نقوش)، به مطالعه ویژگی فرمی نقش پرنده در فرش های عشایری پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه ایی انجام گردیده است، به این منظور پنج مورد از فرش مناطق مختلف فارس( شامل: شکرلو، بهارلو، چرپانلو، عرب جنی، علی بیگی نیرز) که حدود یکصد سال قدمت دارند را بر مبنای موجودیت آنها در کتب معتبر، انتخاب و سپس دسته بندی و در نهایت تحلیل شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد، طی دو سال گذشته، فراوانی نقش پرنده در فرش عشایری چشم گیر بوده که این امر ملهم از زندگی و نگاه تمثیلی و انتزاعی به طبیعت بوده و دارای شاخصه های: استقلال نقش، نبودن در حاشیه، انفصال نقش و توجه ویژه به فضای مثبت و منفی در طراحی و جایدهی این نقش دارد.

Keywords:

فرش عشایری , نقش پرنده , ویژگی فرمی