تأثیر لجن فاضلاب و کود دامی بر رشد، جذب و غلظت فلزات سنگین در گیاه آفتابگردان

در یک آزمایش گلخانه ای و در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار اثر سطوح مختلف لجن فاضلاب و کود دامی (0، 30 و 60 تن بر هکتار) بر رشد، جذب و غلظت فلزات سنگین Fe، Zn، Cu، Mn، Pb و Cd در اندامهای هوایی و ریشه های آفتابگردان بررسی گردید. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر غلظت و جذب Fe، Mn، Zn و Cu در ریشه ها معنی دار بود ولی بر غلظت و جذب Pb و Cd در ریشه ها معنی دار نبود. بیشترین غلظت و مقدار جذب Fe در ریشه ها با کاربرد 30 تن لجن فاضلاب بر یک هکتار بدست آمد. بیشترین غلظت و جذب Mn، Zn و Cu در ریشه ها با کاربرد 60 تن لجن فاضلاب بر یک هکتار مشاهده گردید. اثر تیمارها بر غلظت و جذب Fe ، Zn و Mn و جذب Cu در اندامهای هوایی معنی دار بود ولی بر غلظت و جذب Pb و Cd و غلظت Cu در اندامهای هوایی معنی دار نبود. بیشترین غلظت Zn، Fe، Pb و Mn در اندامهای هوایی با کاربرد 60 تن لجن فاضلاب بر یک هکتار مشاهده گردید. گیاه آفتابگردان Fe، Mn، Zn، Cu و Pb را در ریشه ها انباشته کرد ولی غلظت Cd ریشه ها تفاوت چندانی با بخش هوایی نداشت. با توجه به کمتر بودن pH، EC، غلظت سدیم در لجن فاضلاب نسبت به کود دامی، و کمتر بودن غلظت فلزات سنگین از سطوح بحرانی سمیت در تمامی تیمارها و بیشتر بودن رشد و وزن تر اندامهای هوایی و ریشه های آفتابگردان با کاربرد لجن فاضلاب، لجن فاضلاب بر کود دامی برتری داشت و کاربرد آن به عنوان یک کود آلی در مزارع آفتابگردان قابل توصیه است.

Keywords:

لجن فاضلاب , فلزات سنگین , آفتابگردان , کود دامی , غلظت