رتبه بندی الگوهای نظارت بر بازارهای سه گانه مالی با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فازی

در هر کشوری، سازمان و نهادهای متولی امر نظارت بر بازارهای مالی، امروزه به طور فزاینده به اهمیت نظارت، آگاه می شوند. این آگاهی باعث می شود تا الگوی نظارت مناسب و کارآمدی در ساختار نظارتی کشور خود به کار گیرند و در نتیجه، عملکرد مطلوب نظارتی را در پیکره بازارهای مالی خود مشاهده کنند. بازارهای سه گانه مالی کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و برای افزایش عملکرد نظارتی خود باید نسبت به شناسایی و استقرار الگوی مناسب نظارت بر بازارهای سه گانه مالی آگاهی یافته و از میان الگوهای نظارت موجود، مناسب ترین الگو را براساس نظر فعالان و صاحب نظران در این بازارها و خبرگان دانشگاهی برگزیند. مدیران عالی و دست اندرکاران امر نظارت بر بازارهای سه گانه مالی جمهوری اسلامی ایران، باید بدانند که معیارهای اولویت بندی الگوهای نظارت موجود، براساس تجربه های جهانی و در نظر گرفتن شرایط کشور ایران چه معیارها و شاخص هایی است. پس از شناسایی این معیارها، در گام بعدی می بایست از میان الگوهای نظارت موجود براساس معیارهای شناسایی شده، مناسب ترین الگو توسط خبرگان این حوزه برای جمهوری اسلامی ایران که به عنوان کشور مورد مطالعه این پژوهش برگزیده شده است، انتخاب شود. بر این اساس، این پژوهش به شناسایی معیارهای لازم برای انتخاب یک الگوی نظارت مناسب پرداخته و براساس نظر خبرگان، معیارها ارزیابی و وزن دهی شده و با روش تاپسیس فازی مناسب ترین الگو از بین الگوهای نظارت موجود مشخص شده است. در این پژوهش، 20 معیار اولویت بندی الگوهای نظارت موجود با مطالعات کتابخانه ای شناخته شده است. سپس جهت ارزیابی هر الگو براساس هر معیار و همچنین وزن دهی به هر معیار توسط خبرگان، پس از توزیع و دریافت پرسشنامه، نتایج و ارزیابی های حاصل پس از انجام تمام مراحل روش تاپسیس فازی، نشان دهنده اولویت و رتبه هر یک از الگوهای نظارت به عنوان گزینه های پژوهش بود. براین اساس، از بین 6 الگوی نظارت موجود، الگوی نظارت جداگانه (سه مقام ناظرمستقل با شرط داشتن روابط قانونی مناسب برای هماهنگی سه جانبه) دارای بیشترین وزن و اولویت اول بوده و به عنوان مناسب ترین الگوی نظارت برای کشور انتخاب شد. الگوی نظارت یکپارچه یا متمرکز (یک مقام ناظر مستقل با ادغام سه نهاد ناظر) و الگوی نظارت جداگانه (سه مقام ناظر مستقل از یکدیگر مانند شرایط کنونی در بازارهای مالی کشور) و مصادیق الگوی نظارت دوگانه به ترتیب در اولویت های بعدی قرار گرفتند.

Keywords:

بازارهای سه گانه مالی , الگوهای نظارت , الگوی دوگانه , الگوی جداگانه , الگوی یکپارچه