مدیریت ضایعات ماهی قزل آلای رنگین کمان از طریق تولید پپتید

ضایعات فرآوری آبزیان (Fish by-products) به عنوان منبع ارزشمند پروتئین تلقی شده و از آن به مواد خامباقیمانده فرآوری نیز نام برده می شود. چون در ضایعات، قسمتی گوشتی ماهی حذف شده لذا با بالا رفتن درصداستخوان و به طبع آن درصد خاکستر در پودر عملا پودر تولیدی دارای کیفیت پایین است. طی سالهای اخیر به دلیلافزایش تقاضای جهانی برای پروتئین با کیفیت بالا و نیاز به تولید و فرآوری پایدار، تولید پروتئین با ارزش افزوده بالااز ضایعات شیلاتی مورد توجه قرار گرفته است. قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) گونه ماهیسردآبی پرورشی با گوشت خوشمزه در ایران می باشد که تولید آن به بیش از 160 هزار تن طی سالهای اخیر رسیدهاست. پس از تهیه فیله، 30 درصد وزن ماهی ضایعات (سر، امعاء و احشاء، استخوان) بوده که در حال حاضر به محیطزیست دور ریخته می شود. تخمین زده می شود حدود 50 هزار تن در سال باشد. استفاده از این میزان ضایعات یکضرورت می باشد. پپتید های زیست فعال (Bioactive peptides) توالی هایی از اسید های آمینه می باشند که علاوهبرتامین نیازهای پایه ای تغذیه ای، وقتی مصرف می شوند فعالیت های فیزیولوژیک سودمند متعددی را ایجاد میکنند. پپتید های زیست فعال از 2 تا 20 اسید آمینه تشکیل شده و وزن مولکولی آنها معمولا کمتر از 3 کیلودالتونمی باشد . در این پژوهش، تولید پپتید از ضایعات قزل آلا بررسی گردید. ضایعات قزل آلا از یک فروشگاه ماهی تهیهو به شکل خمیر در آورده شد و پس از آماده سازی به روش های مختلف، در تولید پپتید استفاده شد. برخلاف پودرضایعات قزل آلا که به علت خاکستر و چربی بالا با عدم استقبال مواجه شد، درصد پروتئین در محصول هیدرولیز شدهبیش از 80 درصد و پپتید های با وزن مولکولی کمتر از 1 کیلو دالتون بیش از 75 درصد را به خود اختصاص دادهبودند. پپتید ها دارای فعالیت آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد، شلاته کنندگی یون های فلزی و قدرت احیاءیون آهن در غلظت های پایین بودند. با توجه به پروفیل مناسب اسید آمینه و پپتیدی، پپتید های ضایعات قزل آلا باقابلیت تولید صنعتی می تواند به عنوان مکمل زیستی در صنعت خوراک آبزیان مورد استفاده قرار گیرند.

Keywords:

امعاء و احشاء , سر قزل آلا , ترکیبات با ارزش افزوده , پپتید