مطالعات چند رشته ای (multidisciplinary) درباره آتشفشان دماوند و کاربرد آن در ارزیابی مخاطرات احتمالی abstract
آتشفشان چینه ای و منفرد دماوند حاصل بر هم کنش مجموعه ای از فرایندهای زمین ساختی و پترولوژیکی است. ذوب بخشی درجه پایین در مرز گوشته لیتوسفری متاسوماتیزه و استنوسفر (عمق ستون ذوب از 90 تا 120 کیلومتر) و دمای تخمینی 1370 درجه سانتیگراد، موجب تشکیل ماگمای اولیه شده است و تفریق این ماگما در فشار و دماهای مختلف و با تاثیر فرایندهای متنوعی از جمله آلایش پوسته ای، تزریق ماگما، تشکیل خمیره-های بلوری و متعاقب آن، اختلاط این خمیره ها با مذاب مخزن موجب تشکیل طیفی از محصولات آتشفشانی به ویژه ترکیبات تراکی آندزیت-تراکیتی شده است. تغییر رژیم زمین ساختی موجب تشکیل ساختارهای پوستهای عمیق در محدوده فعلی آتشفشان و شروع فعالیت آتشفشانی شده است. وقفه های زمانی بین فعالیتهای آتشفشانی موجب گسترش دگرسانی گرمابی، تشکیل مناطق با پایداری ضعیف و فروریزش بخشی این مناطق شده است. وجود این مناطق سست در سطح آتشفشان به علاوه اختلاف ارتفاعی شدید و حضور مناطق داغ در سطح و نیز در زیر آتشفشان (عمق 3 تا 7 کیلومتر)،
دگرشکلی فعال کنونی را در اطراف آن القا نموده است. شواهد علمی بسیاری مبنی بر توانایی فعالیت بیشتر این آتشفشان وجود دارند و مخاطرات احتمالی، طیف وسیعی از فوران خاکستر و خروج گدازه تا روانه های لاهار، زمین لغزشها و سیل را در بر میگیرد. ارزیابی رفتار آتشفشان و بازه های زمانی وقوع رخدادهای آتشفشانی در گذشته و نیز پایش مستمر آن میتواند در پیشبینی رفتار احتمالی آن و بازه زمانی احتمالی وقوع رخدادها در آینده کمک شایانی بنماید. این امر مستلزم انجام مطالعات چند رشتهای است که در این مقاله به اختصار بررسی می شوند.