نقش منبر در اشاعه فرهنگ صلح با تاکید بر خطبه های نماز جمعه

انتقال ارزش ها، هنجارها و باورهایی که به اشاعه و تحکیم فرهنگ مصالحه و مدارا در جامعه بیانجامد، از جمله اهتمام های ضروری برای پیشبرد مقاصد صلح جویانه در سطح جامعه است. نهادها و دستگاه های فرهنگی باید از روشها و ابزارهای مختلف برای بسط چنین ارزشهائی بهره جویند. پرسشی که مقاله حاضر درصدد پاسخگوئی بدان است اینکه منبر به عنوان یک رسانه مذهبی چه نقشی در اشاعه فرهنگ و ادبیات صلح در جوامع اسلامی بویژه جامعه ایران دارد فرض ما بر این است که در کنار ابزارها و کارگزاری هائی همچون خانواده، مدرسه، دانشگاه، رسانه های گروهی و... که در فرآیند جامعه پذیری ایفای نقش می کنند، منبر با سابقه تاریخی طولانی و صبغه مذهبی و دینی، با کارکردهای اساسی اطلاعرسانی، آموزشی و تبلیغی، میتواند نقش بسزایی در اشاعه فرهنگ و ادبیات صلح در جامعه ایفا نماید. این نقش از آن جهت حائز اهمیت است که در این رسانه، فرستنده پیام دارای وجاهت و اعتبار دینی است و میتواند در بین تودههای مردم که دارای باورهای دینی نسبتا گستردهای هستند، موثرتر از سایر رسانه ها عمل نماید، همانطور که در روند پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی نیز چنین نقشی را ایفا نموده است. برای بررسی دقیقتر موضوع، به صورت موردی به سراغ فریضه نماز جمعه، به عنوان یکی از مهمترین مناسک دینی سیاسی ایران بعد از انقلاب می رویم که در گفتمان جمهوری اسلامی واجد جایگاه ویژهای است. با بررسی نقش نمازهای جمعه بعد از انقلاب نشان خواهیم داد که چطور این رسانه با تاثیرگذاری بر افکار عمومی، نقش بی بدیلی در جهت دهی به فرهنگ، نگرش و بینش آحاد جامعه ایفا کرده است. از آنجا که ما در این مقاله به شیوه کیفی به بررسی موضوع میپردازیم، سعی خواهد شد با گردآوری داده های مورد نظر به شیوه فیشبرداری از منابع مختلف، آنها را با روش تحلیل محتوای متن و مضمون، مورد واکاوی قرار دهیم.

Keywords:

صلح , نماز جمعه , منبر , رسانه , افکار عمومی