بازاریابی: چالشی اساسی در تحقق توسعه پایدارکشاورزی (با نگاهی به تجربیات خلاقانه ژاپن)

بر اساس اعلام سازمان خوارو بار و کشاورزی در سال 2018 ، جمعیت دنیا به 7 میلیارد و 500 میلیون نفر رسیده و در همین سال، 80 درصد جمعیت دارای فقر شدید ( با درآمد کمتر از 2,12 دلار در روز ) در مناطق روستایی زندگی می کرده اند. یکی از دلایل عمده این درآمد محدود و فقر روستائیان، معیوب بودن چرخه بازاریابی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از حلقه های اصلی توسعه پایدار روستاست. بر خلاف تصور عمومی، بازاریابی، معادل فروش نبوده چرا که فروش قبل از بازاریابی هم وجود دارد. ژاپن در شرقی ترین نقطه قاره کهن و کشور چین قرار داشته و فقط 11 درصد از زمینهای آن زراعی است. پرورش سبزیجات، از قوی ترینبخش های کشاورزی ژاپن است. 61 درصد مواد غذایی مصرفی (بر حسب کالری) در ژاپن وارداتی است و عمده ترین صادرکنندگان به ژاپن، آمریکا، استرالیا و کانادا می باشند. ضریب خودکفایی محصولات کشاورزی ژاپن در سال 2017 به 38 درصد رسید. علیرغم این محدودیت ها، بخش کشاورزی ژاپن نهمین قدرت بزرگ کشاورزی در جهان می باشد. یکی از دلایل اصلی آن، بکارگیری روش های خلاقانه در بازاریابی و فروش محصولات می باشد. در واقع رویکرد فروش محصولات در ژاپن از نوع نرم با تمرکز بر بروز احساسات از سوی فروشنده و مشتری است. کاشت هنرمندانه ارقام متنوع برنج (با رنگ های مختلف) به نام هنر تانبو و خلق آثار هنری و نقاشی شگفت انگیز بر روی زمین شالیزار با این ارقام با هدف جذب گردشگر و فروش بیشتر محصولات کشاورزی و غیر کشاورزی، احداث دفتر گردشگری روستا و برگزاری تور گردشگری زراعت برنج، برگزاری جشنوار هنری سالانه وارا با استفاده از ساقه های بریده برنج، تولید محصولات کشاورزی بازارپسند (در اشکال مختلف یا با پوست خوراکی) با تلفیق تحقیقات و فن آوری، از جمله روش های خلاقانه ژاپنی ها در بازاریابی بهتر محصولات کشاورزی به شمار می آیند. در مقایسه با کشور ژاپن، ایران به دلیل دارا بودن تنوع اقلیمی بالا (11 اقلیم از 13 اقلیم جهان)، و وجود 8 هزار گونه گیاهی ( حدود دو برابر کل اروپا) و برخورداری از کارشناسان و محققان صاحب دانش و تجربه، امکان انجام طرح هایی به مراتب خلاقانه تر را داراست. اما لازم است تا مسئولان ذیربط، با بهره گیری از نظرات کارشناسان و محققان خلاق صاحب دانش و تجربه و نیز استفاده از دانش بومی غنی روستائیان عزیز، مبنا و ملاک را در بازاریابی محصولات کشاورزی بر برنامه های کارشناسی و نه سلیقه محوری و بخشی نگری قرار دهند.

Keywords:

بازاریابی , توسعه پایدار کشاورزی , ژاپن