تحلیل و اولویت بندی شاخص های توسعه انسانی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای ابراهیم آباد و حاجی آباد، بخش مرکزی شهرستان زاهدان)

تمرکز شدید و عدم تعادل از جمله ویژگی های کشورهای جهان سوم است، که این ویژگی معلول نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید. در نتیجه این سیاست، تعداد محدودی از روستاهای کشور از نظر شاخص توسعه انسانی نقش کلیدی داشته و سایر روستاها به صورت حاشیه ای عمل می نمایند. لذا در پژوهش حاضر، به تحلیل و اولویت بندی شاخص های توسعه انسانی در روستاهای ابراهیم آباد و حاجی آباد در بخش مرکزی شهرستان زاهدان پرداخته شده است. روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد، جهت بررسی و اولویت بندی روستاهای (ابراهیم آباد و حاجی آباد) شهرستان زاهدان با تاکید بر شاخص های توسعه انسانی از مدل TOSPSI فازی شده است. نتایج نشان داد، در بین روستاهای بخش مرکزی شهرستان زاهدان (حاجی آباد و ابراهیم آباد)، روستای حاجی آباد با فاصله از حل ایده آل 1/58 فاصله از حل ضد ایده آل 1/52، شاخص شباهت 0/50، همچنین روستای ابراهیم آباد با فاصله از حل ایده آل 1/63، فاصله از حل ضد ایده آل 2/11، شاخص شباهت 0/43 را شامل می شود. در واقع می توان این چنین بیان نمود که روستای حاجی آباد از وضعیت بهتری برخوردار است. نتایج آزمون ویلکاکسون نشان داد، در تمامی شاخص های مطرح شده در روستاهای مورد مطالعه شده با سطح معناداری 0/000 تفاوت معناداری دارند. نتایج آزمون T تک نمونه ای، نشان داد که در روستای حاجی آباد در سه شاخص (بهداشتی و درمانی، اقتصادی، آموزشی و فرهنگی)، نشان دهنده میزان خوب این شاخص های توسعه انسانی در این روستا می باشد، ولیکن در شاخص خدماتی و شاخص زیرساختی با میانگین به دست آمده پایین تر از حد متوسط عدد 3، نشان از میزان متوسط روبه پایین شاخص خدماتی و زیرساختی در این روستا می باشد. در نهایت نتایج آزمون T تک نمونه ای در روستای ابراهیم آباد نشان داد، در تممی شاخص های توسعه انسانی با میانگین به دست آمده پایین تر از حد متوسط عدد 3، نشان از میزان متوسط رو به پایین شاخص های توسعه انسانی در روستای ابراهیم آباد می باشد.

Keywords:

شاخص های توسعه انسانی , مناطق روستایی , روستاهای ابراهیم آباد و حاجی آباد , زاهدان