تابعیت اشخاص حقوقی

تابعیت شخص حقوقی

تابعیت به طور کلی عبارت است از رابطه ای سیاسی که اشخاص حقیقی و حقوقی را به دولتی منتسب نموده و باعث ایجاد حقوق و وظایفی برای آن شخص می شود.

در خصوص تابعیت اشخاص حقوقی، قانون مدنی ساکت است، اما در ماده ۵۹۱ قانون تجارت این چنین تصریح شده است که اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آنها در آن مملکت است.

برای فهم تابعیت شرکت باید نگاهی گذرا به مفهوم اقامتگاه شخص حقوقی داشته باشیم، در خصوص اقامتگاه، ماده ۵۹۰ قانون تجارت بیان داشته است: «اقامتگاه اشخاص حقوقی محلی است که اداره شخص حقوقی در آنجاست»، اما ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی در این راستا مقرر نموده است: «...اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آن ها خواهد بود»، که به نظر می رسد بین مرکز مهم امور و مرکز عملیات، تفاوت خاصی نباشد، همچنین در تعارض مواد ۵۹۰ قانون تجارت و ۱۰۰۲ قانون مدنی، لازم است ذکر شود که قانون مدنی بعد از قانون تجارت وضع شده و ناسخ آن است؛ بنابراین، اقامتگاه شخص حقوقی مرکز عملیات آن است.

تابعیت اشخاص حقوقی به هیچ وجه بستگی به تابعیت تشکیل دهندگان آن ندارد – مثلا اگر چند نفر تبعه کشورهای خارجی در ایران شرکت یا موسسه ای تشکیل دهند شرکت یا موسسه آن ها تابعیت ایران را خواهد داشت.

طبق ماده ۵۹۱ قانون تجارت:

اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آن ها در آن مملکت است.

بنابراین تابعیت اشخاص حقوقی منوط به اقامتگاه آن ها خواهد بود و غیر از این هم عقلایی نیست. زیرا با قبول این موضوع که شخصیت حقوقی، ارتباط با شخصیت تشکیل دهندگان آن ندارد و می تواند اقامتگاهی غیر از محل اقامت تشکیل دهندگان داشته باشد بعید به نظر می رسد که یک شخص حقوقی در یک کشور به وجود آمده و اقامت داشته باشد و تابعیت کشور دیگر را داشته باشد.