واسنجی ضرایب آنگستروم جهت برآورد شدت تابش خورشید دریافتی بر روی سطح افقی در استان کردستان

شدت تابش خورشید یکی از ورودی های اصلی مدل های مختلف هواشناسی، هیدرولوژی، اکولوژیکی در مقیاس های منطقه ای و جهانی است و نقشی مهم در مدلسازی فرایندهای مرتبط با سیستم خاک-گیاه-آتمسفر و همچنین مطالعات مربوط به تغییر اقلیم دارد. در بین متغیرهای مختلفی که در ایستگاه های هواشناسی اندازه گیری می شوند شدت تابشتوام با خلاهای آماری زیاد اندازه گیری می شود و مقادیر خطای موجود در داده های اندازه گیری شده آن در مقایسه با سایر متغیرهای هواشناسی نیز بطور نمایانی بیشتر است. در میان روش های مختلفی که جهت برآورد شدت تابش ارائه شده اند یک روش بسیار کاربردی و با دقت مناسب استفاده از فرمول تجربی آنگستروم است که در آن، شدت تابش براساس داده های طول ساعات آفتابی برآورد می شود. هدف از انجام این تحقیق، برآورد و واسنجی ضرایب تجربی بکار رفته در فرمول آنگستروم جهت برآورد شدت تابش دریافتی بر روی سطح افقی در استان کردستان می باشد. جهت انجام این امر، چهار ایستگاه سنندج، سقز، قروه و مریوان که واجد آمار با کیفیت مناسب و با طول دوره آماری مناسب دوره آماری2001-2010 بودند انتخاب شدند و بر اساس داده های روزانه طول ساعات آفتابی، شدت تابش، حداکثر طول ساعات آفتابی ممکن و شدت تابش در بالای جو در این دوره آماری ضرایب فرمول آنگستروم برای ایستگاه های مورد مطالعه مورد واسنجی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برای تمامی ایستگاه های مورد مطالعه، ضرایب آنگستروم با دقت مناسبی (با ضریب تعیین بالاتر از 0/7) استخراج شدند که بدان معناست که با بکارگیری مدل آنگستروم و ضرایب تجربی حاصله جهت برآورد شدت تابش میتوان انتظار داشت که نتایجی با دقت مناسب عاید گردد. به جهت منطقه ای کردن نتایج حاصله و تعمیم نتایج ایستگاهی به کل منطقه مورد مطالعه، ضرایب آنگستروم با در نظر گرفتن کل ایستگاه های مورد مطالعه بصورت یکجا مورد واسنجی قرار گرفتند که ضریب تعیین حاصله در اینحالت نیز بالای 0/7 بدست آمد. لذا در صورتی که برآورد شدت تابش در هر نقطه دلخواه از استان کردستان مد نظر باشد در صورتی که داده های طول ساعات آفتابی در آن نقطه در مقیاس روزانه در دسترس باشند این امکان وجود خواهد داشت که بر اساس فرمول آنگستروم و با اعمال ضرایب آنگستروم حاصله برای استان کردستان b=0.494,a=0.212 شدت تابش را با دقت قابل قبول برآورد کرد و از آنها در مطالعات مختلفی از جمله مطالعات مربوط به تغییر اقلیم در استان کردستان مورد استفاده قرار داد.

Keywords:

رابطه آنگستروم , شدت تابش , استان کردستان