ارزیابی کمی تاب آوری سیستم های فنی اجتماعی با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره

زمینه و هدف: امروزه مشکل عمده در حوزهی ایمنی صنعتی این است که اکثر روشهای سنتی ارزیابی ریسک و مدیریتایمنی به تنهایی جوابگوی نیاز تکنولوژی و صنایع پیچیدهی امروزی نیستند؛ به عبارت دیگر، روشهای سنتی، نظیر آنالیزریسک و ارزیابی احتمال ایمنی، در عمل قادر به ارائهی بسیاری از راه حل های مورد نیاز برای صنایع امروزی نمی باشند. برایاین ادعا دلایل مختلفی وجود دارد، مهمترین این دلایل، ریشه داشتن آنها در مدلهای بسیار سادهی حادثه به عنوان زنجیرهدلیل- اثر می باشد. با این توصیف، هدف این پژوهش ارائه الگویی برای ارزیابی تاب آوری سیستم های فنی- اجتماعی مبتنی بر مدل های تصمیم گیری چند معیاره می باشد.روش کار: در این تحقیق پس از شناسایی شاخص های تاب آوری از طریق بررسی متون و مصاحبه با کارشناسان مجرب اینصنعت، اطلاعات مربوط به این شاخص ها در 11 واحد عملیاتی صنعت مذکور از طریق مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با 16 نفراز اپراتورهای با تجربه که میانگین سابقه ی کاری آنها بیش از 10 سال بود، جمع آوری گردید. سپس اطلاعات جمع آوری شدهبا استفاده از آنالیز مولفه ی اصلی و روش تاپسیس پردازش گردید.یافته ها: نتایج حاصل از آنالیز شاخص ها نشان دادند که سه شاخص ظرفیت ضربه گیری (0/43)، توجه (0/39) و فرهنگآموختن (0/36) در رتبه های 1 تا 3 قرار دارند. بر این اساس واحدهای 11، 3 و 2 نیز بهترین رتبه را از نظر شاخص های تاب آوری به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: مطالعه ی حاضر نشان داد که با توجه به ماهیت ریسک و پیچیدگی آن در سیستم های فنی- اجتماعی، دیگر نمی توان با استفاده از روش های سنتی اقدام به شناسایی آنها نمود. بنابراین مدیران و تصمیم گیران صنعت مذکور قادر خواهندبود با استفاده از نتایج این تحقیق گامی مهم در جهت بهبود و ارتقا تابآوری و ایمنی صنعت مذکور بر دارند.

Keywords:

تاب آوری , ایمنی , ریسک , ارزیابی