مسئولیت اجتماعی در صنعت فوتبال: ابعاد و اولویت ها

مقدمه: امروزه، بسیاری از لیگ ها و باشگاه های حرفه ای در ورزش از اقدامات و طرح های مسئولیت اجتماعی به عنوان راهی برای بهبودتصویر عمومی خود، روابط عمومی بهتر و نیز بهبود استراتژی های بازاریابی استفاده می کنند (چانگ و همکاران، 2015). با توجه به اینکهباشگاه های حرفه ای در سیستم های کسب و کار ملی گوناگونی فعالیت می کنند و از قوانین مختلفی در هر کشور پیروی می نمایند، ازاین رو شیوه های اجرای طرح های مسئولیت اجتماعی و متغیرهای وابسته به آن از باشگاهی به باشگاهی دیگر متفاوت است (تاکون ووالتر، 2010)؛ بنابراین ضرورت دارد تا با توجه به شرایط، قوانین و محیط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایران اقدام به شناسایی و بررسیابعاد مسئولیت اجتماعی گردد. از این رو، مساله مورد توجه این مطالعه، شناسایی و اولویت بندی مسئولیت های اجتماعی در صنعت فوتبالکشور از دیدگاه گروهی مهم از ذینفعان ورزشی یعنی هواداران است.روش شناسی: روش پژوهش توصیفی ه پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه هواداران بالای 18 سال تیم هایحاضر در لیگ برتر فوتبال ایران در فصل 95-94 بودند که از این میان، 820 هوادار به روش طبقه ای ه تصادفی به عنوان نمونه آماریپژوهش انتخاب شدند. حجم نمونه پژوهش، بر اساس تعداد گویه های ابزار پژوهش (حداقل 2 برابر و حداکثر 10 برابر گویه ها) تعیینگردید (کلاین، 2011). ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه پژوهشگر ساخته ای بود که روایی صوری و محتوایی آن را 15 نفر از اساتیدصاحب نظر دانشگاهی تایید کردند. بعد از انجام اصلاحات، پرسش نامه نهایی 40 گویه ای با مقیاس هفت ارزشی لیکرت (کاملا مخالفم= 1تا کاملا موافقم= 7) را در مطالعه ای راهنما برای محاسبه پایایی ابزار، 50 هوادار تکمیل کردند (α=0/95). برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون فریدمن استفاده شد.یافته ها: بررسی نتایج تحلیل عاملی نشان داد، 22 گویه، عوامل اصلی مسئولیت اجتماعی در صنعت فوتبال را تبیین می کنند. 22 گویهپژوهش در خصوص عوامل اصلی مسئولیت اجتماعی، به لحاظ داشتن بارعاملی مساوی یا بیشتر از 0/55 (معیار مبنا) در 5 بعد دسته بندی شدند. پنج عامل شناخته شده در این پژوهش، 50/82 درصد واریانس را تبیین کردند. این عوامل با عناوین اقتصادی، بشردوستانه، اخلاقی، قانونی و زیست محیطی نام گذاری شدند. در میان ابعاد مسئولیت اجتماعی در صنعت ورزش، بعد اخلاقی بامیانگین 1/1±4/76 بالاترین اولویت و بعد بشردوستانه با میانگین 1/02±4/54 پایین ترین اولویت را از دیدگاه هواداران، دارا بودند (X(2)=29/41, p=0/001). نتیجه گیری: کشف و شناسایی عوامل پنج گانه مسئولیت اجتماعی در صنعت فوتبال ایران، نشان از ماهیت چند بعدی مسئولیتاجتماعی دارد، از این رو، مسئولیت اجتماعی در صنعت فوتبال شامل مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی، بشردوستانه، اخلاقی، قانونی وزیست محیطی می شود. از طرفی، مدیران و بازاریابان ورزشی برای طراحی و اجرای برنامه های مسئولیت اجتماعی باید به اولویت این ابعادتوجه جدی مبذول نمایند و مسئولیت های اخلاقی و اقتصادی از قبیل رعایت بازی جوانمردانه در مسابقات، تبعیت از اصول اخلاقی حاکمدر جامعه، پاسخ گو بودن در قبال انتقادات هواداران و اهمیت دادن به رضایت مندی آنان را در اولویت برنامه ها و طرح های مسئولیتاجتماعی خود قرار دهند.

Keywords:

بازاریابی اجتماعی , محیط زیست , ورزش , لیگ برتر , تحلیل عاملی