بررسی فقهی و حقوقی رحم جایگزین

هدف از این تحقیق بررسی فقهی و حقوقی رحم جایگزین بود، روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و روش گردآوری اطلاعات به صورت فیش برداری بود. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در این قرارداد بعد از استقرار جنین در رحم مادر جانشین حاکمیت با قواعد آمره بوده و اقاله نیز به تبع منتفی می شود، اما اقاله بعد از انعقاد قرارداد و قبل از استقرار جنین در رحم مادر جانشین امکان داشته و از اصل پیروی می کند. همچنین قرارداد رحم جایگزین عقدی معلق بوده و اثر عقد بعد از وقوع حاملگی ایجاد می شود که در صورت قبول این نظر دیگر اعتقاد به امکان یا عدم امکان فسخ قرارداد قبل از استقرار جنین فایده عملی نخواهد داشت. قرارداد رحم جایگزین عقدی لازم و غیر معین است. همچنین این قرارداد به دلیل اهمیت آن و آثار بسیار مهمی که از چنین قراردادی در مورد نسب، ارث و محرمیت ناشی می شود، ضرورت دارد برای صیانت بهتر از خانواده، شکل خاص و تشریفات معینی برای بیان توافق دو اراده اعتبار شود تا این قرارداد در شمار عقود تشریفاتی قرار گیرد. شکل خاص و تشریفات معین ممکن است به مواردی از قبیل انجام معاینات پزشکی معین برای تایید ناباروری والدین حکمی یا متقاضی، تایید سلامت جسمانی مادر جانشین و توانایی وی برای باروری، اخذ مجوزهای لازم پزشکی از مراکز درمانی معتبر، نظارت مراکزی خاص بر مراحل آن و ثبت وقایع و چگونگی تنظیم شروط ضمن قرارداد، اختصاص یابد. این قرارداد در شمار عقود مسامحه ای است، همچنین به منظور حفظ این وصف در قرارداد رحم جایگزین بهتر است، قوانین کنترلی و نظارتی مناسب در این مورد وضع شود و قانونگذار مبلغی را که در مقابل زحمات مادر جانشین منصفانه به نظر می رسد، تعیین کند تا والدین حکمی به حکم قانون اقدام به پرداخت این مبلغ به مادر جانشین کنند. از نظر ماهیت، این قرارداد در قالب عقود معین مثل اجاره و عاریه نمی گنجد و بر اساس ماده 10 قانون مدنی می تواند پذیرفته شود، اما همه آثار قرارداد بر اساس اراده طرفین نمی تواند معین شود و پاره ای آثار قهری بر آن مترتب می شود. مهمترین این آثار قرابت و نسب حاصل از قرارداد است که به صورت قهری و غیر ارادی حاصل می شود.

Keywords:

ماهیت قرارداد , رحم جایگزین , اجاره رحم , بارداری قراردادی