بررسی تغییرات کیفی و کمی ترکیبهای اسانس گونه خوشاریزه(Echinophora platyloba) در مراحل مختلف فنولوژی (مطالعه موردی مراتع منطقه چشمه انجیر فارس)

استفاده از گیاهان دارویی به منظوردرمان با تاریخ زندگی انسان هم زمان بوده است. انسان در تمام دوران تاریخی چارهای جز توسل به گیاهان نداشت. اگر چه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی و سنتزی به شدت رواج یافت ولی به سرعت آثار زیان بار آنها بر زندگی آنها سبب گرایش مجدد به گیاهان دارویی گردید، و این نکته که توسل به گیاهان دارویی همواره درطول تاریخ یکی از روشهای موثر درمان بوده است، به خوبی روشن است. لذا در این تحقیق تغییرات کیفی و کمی اسانس گونه مرتعی Echinophora platyloba در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر واقع در استان فارس و در سه مرحله رویشی )اواسط رویش، اوایل گلدهی، اواسط گلدهی( مورد بررسی قرار گرفت. این گونه بر اساس غالب بودن در منطقه و همچنین میزان اسانس انتخاب شد. نمونه برداری به صورت کاملا تصادفی و براساس غالب بودن در منطقه و همچنین میزان اسانس انتخاب شد. سپس نمونه ها پس از خشکشدن در سایه و دمای محیط، اسانس گیری به روش تقطیر با بخار آب انجام گرفت و بعد از آبگیری با سولفات سدیم، وزن اسانس هابدون آب تعیین گردید. نمونه ها توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی )GC( و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی )GC/MS( مورد تجزیه قرار گرفت و بازده اسانس نسبت به وزن گیاه خشک محاسبه گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که چهل و پنج ترکیب در اسانس خوشاریزه در مرحله اوج رویشی و سی ترکیب در مرحله اول گلدهی و سی ترکیب در مرحله اوج گلدهی شناسایی شد. که عمده ترکیبات تشکیل دهنده عبارتند از: ایی-بی-اوسمیول، میرسین، اسپاتولنول، -5نیو-سیدرانول، آلفا- پینن، و گاما- کارنین میباشند.

Keywords:

اسانس , مراحل فنولوژیک , تغییرات کمی , خوشاریزه