انتخاب برای بهبود عملکرد و تخمین پارامترها و روند ژنتیکی صفات اقتصادی مرغهای بومی استان یزد

این پژوهش، در ایستگاه اصلاح نژاد مرغ های بومی یزد، باهدف اصلاح نژاد و بهیود عملکرد صفات اقتصادی(صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) ) انجام شد. در این ایستگاه برخی رکوردهای شجره ای و صفات تولیدی و تولید مثلی ثبت میشود ، که در این پژوهش از داده های جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد مرغ بومی یزد در طی سالهای 1380 تا 1393 (12 نسل) استفاده شد. برای برآورد مولفه های واریانس-کواریانس و همچنین پارامترهای ژنتیکی صفات، از داده های مربوط به صفات وزن بدن در 8 و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی ، تعداد تخم مرغ در سه ماهه اول تولید و میانگین وزن تخم مرغ (در 28، 30 و 32 هفتگی) که صفات مورد نظر این پژوهش در معیار انتخاب و صفات وزن بدن در یک روزگی، و وزن بلوغ جنسی و وزن اولین تخم مرغ که صفات همبسته بودند استفاده شد. آنالیز اطلاعات با استفاده از مدل دام چند صفته و در نرم افزار WOMBATو با روش حداکثر درست-نمایی محدود شده انجام و ارزش های اصلاحی همه پرنده ها پیش بینی شد. روند ژنتیکی و فنوتیپی صفات مورد مطالعه طی 12 نسل انتخاب با استفاده از تابعیت میانگین ارزش اصلاحی و فنوتیپی بر نسل برآورد شد. همچنین در این تحقیق، 6 مدل حیوانی مختلف برازش و معنی داری آثار مدل ها با آزمون نسبت درستنمایی بررسی شد. کلیه مدل ها شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم بودند و تفاوت آنها با یکدیگر در برازش آثار ژنتیکی افزایشی مادری، محیطی مادری و کوواریانس اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری بود. بیشترین و کمترین وراثت پذیری به ترتیب مربوط به صفات وزن بلوغ جنسی (02/0±58/0) و وزن اولین تخم مرغ (01/0±19/0) برآورد شد. ضرایب تابعیت میانگین ارزش اصلاحی برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 39/0 ، 79/15، 98/25، 78/1- ، 65/26 ، 87/1 ،24/0، و 69/0 بدست آمد، که همگی معنی دار بودند. ضرایب تابعیت میانگین فنوتیپی صفات برآورد شده بر نسل برای وزن بدن در سن یک روزگی، 8 هفتگی و 12 هفتگی، سن بلوغ جنسی،وزن بلوغ جنسی، تعداد تخم مرغ، وزن اولین تخم مرغ و میانگین وزن تخم مرغ به ترتیب 88/0 ، 92/5، 85/16، 19/0- ، 61/25، 12/1، 05/1، و 95/0 بدست آمد که به استثنای صفات وزن بدن در 8 هفتگی، سن بلوغ جنسی و تعداد تخم مرغ ، بقیه معنی دار بودند. به طور کلی، نتایج این تحقیق با توجه به پارامترهای برآورد شده نشان داد که امکان بهبود صفات مورد مطالعه و افزایش میانگین آنها، با استفاده از روش های مناسب انتخاب ژنتیکی وجود داشته و پیشرفت ژنتیکی در صفات تحت انتخاب و صفاتی که همبستگی ژنتیکی با صفات تحت انتخاب داشتند تا حدودی صورت گرفته است. همچنین ، نتایج حاصل از تحقیق حاضر در آنالیز صفات تولیدی و تولید مثلی با 6 مدل مختلف نشان داد که سهم آثار مادری در ایجاد واریانس فنوتیپی بسیار بیشتر ازاثرژنتیکی افزایشی مستقیم بوده است. در نتیجه، حذف این آثار از مدل تجزیه و تحلیل تمامی صفات موجب بیش از حد برآورد شدن مولفه واریانس ژنتیکی افزایشی و در نتیجه وراثت پذیری مستقیم این صفات خواهد شد و پیشنهاد می شود که آنالیز صفات با مناسبترین مدل انجام شود. کلید واژه ها : وراثت پذیری ، روند ژنتیکی، مدل حیوان، همبستگی ژنتیکی،اثرات مادری، مرغ بومی یزد