بررسی مقاومت ارقام تجارتی چغندرقند نسبت به نماتد مولد سیست چغندرقند در شرایط گلخانه و مزرعه آلوده

نماتد سیستیچغندرقند عامل عمده محدود کننده تولید چغندرقند در ایران و دیگر کشورهای جهان است. به منظور ارزیابی مقاومت ارقام تجارتی چغندرقنددر سال ،‮‭1392‬ یک آزمایش نه رقمی ارقام خارجی در استانهای خراسان رضوی(طرق) و آذربایجان غربی(خوی)در قالب طرح بلوکهایکامل تصادفی در چهارتکراراجرا شد. مقاومت این ارقام در شرایط مصنوعی(گلخانه) در کرج نیز ارزیابیشد. خصوصیات کمی و کیفی چغندر قند نظیر(عملکرد ریشه، و ) اندازه گیری و با استفاده از نرم افزار‭SAS‬مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج آزمایش خراسان نشان داد کهبین تیمارها ازنظر عملکرد ریشه و قند ناخالص و خالص،درصد قند ناخالص و خالص، ضریباستحصال و قند ملاس در سطح یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. رقم ‭Pauletta ‬بالاترین و رقم 5‭-SBSI‬پایین ترین عملکرد ریشه و قنددر هکتار را به خود اختصاص دادند. در این آزمایش، رقم‭CHARLY‬بیشترین ضریب استحصال قند و کمترین قند ملاس و بر خلاف آن رقم ‭HI‬‮‭0702‬کمترین ضریب استحصال قند و بیشترین قند ملاس را داشتند.نتایج آزمایش خوی نشان دادکه بین ارقام ازنظر عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص و خالص، راندمان استحصالو قند ملاس بین تیمارها در سطح پنج درصد اختلاف معنی داری وجودداشت. رقم ‭VALCAV‬بیشترین و رقم شاهد حساس(5‭-SBSI)‬کمترین عملکرد ریشه و قند را در هکتارداشتد.نتایج گروهبندی ارقام حاصل از آزمون مقاومت در شرایط گلخانه نشان داد کهارقام ‭Sanetta‬، ‭SN‬‮‭620‬،‭Charly‬به همراه رقم ‭Pauletta‬مقاومت داشتند. رقم ‭Sanetta ‬علاوه بر پایین بودن میزان تولید ریشه و قند در هکتار در هر دو منطقه ، از ضریب استحصال قابل قبولی نیز برخوردار نبود. نتایج آزمایشات مزرعه ای و آزمون مقاومت در گلخانه نشان داد که رقم ‭Charly ‬علاوه بر دارا بودن پتانسیل عملکرد ریشه در هکتار از نظر عملکرد قند خالص، ضریب استحصال و پایین بودن قند ملاس نیز نسبت به سایر ارقام مورد بررسی برتری دارد. واژه های کلیدی:نماتد مولد سیست چغندر قند،‭Heterodera schachtii‬، مقاومت، شاخص جمعیت نماتد