استخراج و تجزیه کیفی و کمی اسانس گونه های مختلف آویشن در برخی از استانهای کشور (شرایط رویشگاهی استان لرستان)

به منظور بررسی فیتو شیمیایی اسانس گونه های مختلف آویشن آزمایشی در سالهای ‮‭1388‬و ‮‭1389‬ در رویشگاههای طبیعی استان لرستان انجام پذیرفت. به همین منظور از‮‭13‬رویشگاه مختلف در سطح استان سرشاخه های گلدار(3 بوته در هر رویشگاه)در زمان گلدهی به منظور استخراج اسانس تهیه گردید. سرشاخه های گلدار جمع آوری شده پس از انتقال به آزمایشگاه درسایه خشک شده و آسیاب شدند. استخراج اسانس از تمامی گونه ها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر طرح فارماکوپه بریتانیا برای مدت سه ساعت انجام گرفت. اسانس های بدست آمده با استفاده از دستگاه های گازکروماتوگرافی ‭GC ‬و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی ‭GC/MS ‬آنالیز و ترکیبهای شیمیایی آنها شناسایی شدند . بالاترین بازده اسانس سرشاخه گلدار گونه های مورد مطالعه بر حسب وزن خشک به ترتیب متعلق به ‭Thymus daenensis ‬رویشگاه زالیاب گریت و‭Thymus fallax ‬رویشگاه ریمله با مقادیر ‮‭3/88‬ و ‮‭2/59‬ درصد بود. در اسانس روغنی گونه های مورد مطالعه، بین ‮‭19‬ تا ‮‭37‬ ترکیب شناسایی شد . نتایج آنالیز ترکیبهای شیمیایی اسانس بیانگر آن است که در داخل هر گونه کموتایپ های متفاوت وجود دارد. همچنین در بین گونه های مورد بررسی چندین کموتایپ شامل لینالول، ژرانیول، آلفاترپینول، تیمول ،کارواکرول، پاراسیمن و ژرانیل استات شناسایی شدند در طی دو سال بیشترین ترکیب تیمول مربوط به گونه های‭T.daenensis ‬رویشگاه پرسک الشترو‭T.fallax ‬رویشگاه رازان با درصد‮‭63/42‬ و ‮‭47/97‬ درصد و ترکیب کارواکرول مربوط به گونه های ‭ T.daenensis ‬رویشگاه کمندان ازنا و ‭T.daenensis ‬رویشگاه گریت زالیاب با درصد های ‮‭70/66‬ و ‮‭55/90‬ و ژرانیول با درصدهای ‮‭45/45‬ و ‮‭42/71‬ به ترتیب مربوط به گونه های و‭T. fallax ‬رویشگاه ریمله و ‭T.eriocalyx ‬رویشگاه ترس بودند. بیشترین درصد ترکیبات تیمول، کارواکرول و ژرانیول در سال ‮‭1388‬بترتیب در گونه های‭T.daenensis ‬رویشگاه پرسک الشتر ، ‭T.daenensis ‬رویشگاه کمندان ازنا و ‭T.eriocalyx ‬رویشگاه ترس و در سال ‮‭1389‬به ترتیب در گونه های‭T.daenensis ‬رویشگاه پرسک الشتر ، ‭T.daenensis ‬رویشگاه کمندان ازنا و‭T. fallax ‬رویشگاه ریمله بدست آمد. کلمات کلیدی :گیاهان دارویی ، اسانس، آویشن ، کموتایپ ، لرستان