بررسی اقتصادی پرورش ماهیان تیلاپیا در ایران

پروژه تحقیقاتی بررسی اقتصادی پرورش ماهیان تیلاپیا در ایران از زیر پروژه های طرح جامع معرفی ماهی تیلاپیا به مناطق مرکزی کشور محسوب می شود. گونه غیربومی تیلاپیا در دو تیپ قرمز و سیاه، در سال ‮‭1387‬ از کشور اندونزی برای تحقیقات به ایستگاه تحقیقاتی شهرستان بافق وارد شد. از آنجا که پرورش ماهیان تیلاپیا دارای ویژگیهایی نظیر مقاومت در برابر بیماریها، رشد سریع، پرورش در تراکم بالا، پرورش در آبهای شور، شیرین و لب شور، همچنین قابلیت پرورش در استخر، قفس، مخازن پرورشی، پرورش در پسابهای مختلف با کیفیت نامطلوب است، لذا پرورش آن از لحاظ اقتصای مقرون به صرفه به نظر می رسد. از اینرو بررسی پارامترهای پرورش آن از لحاظ اقتصادی دراین طرح مورد بررسی قرار گرفت. این پارامترها عبارتند از هزینه های غذا، دستمزد، کود، هزینه تهیه بچه ماهی و آماده سازی بسترهای پرورشی که در دو تیمار ماهیان سیاه و قرمز‭( red & black) ‬و پرورش در استخرهای خاکی با مساحت ‮‭4500‬ متر مربع و پرورش در تانک با حجم 3 مترمکعب و هریک با دو تکرار انجام شد. رهاسازی بچه ماهی ها در استخرهای خاکی پرورشی و تانکها بین اوزان ‮‭38 - 20‬ گرم آغاز شد. تعداد بچه ماهیان رها شده در استخرهای پرورشی در هرمتر مربع ‮‭1/3‬ قطعه که در مجموع ‮‭5850‬ قطعه و در تانکهای پرورشی در هر مترمکعب‮‭100‬ قطعه ودر مجموع در هر تانک ‮‭300‬ قطعه بچه ماهی رهاسازی گردید. در مجموع هزینه های پرورش در استخر در تیمار ‮‭67/ 29847666 , black ‬ریال و در تیمار ‮‭67/29699966‬ ، ‭red ‬ریال بوده است. با توجه به نتایج بدست آمده از تحلیل این داده ها نشان داد که قیمت تمام شده هر کیلو ماهی پرورشی در استخرهای ‮‭32728 , black ‬ریال و در استخرهای ‮‭34982‬ ، ‭red ‬ریال بوده است و سود حاصل از واحد سطح می تواند با احتساب ‮‭20‬ درصد سود، کشش بازاری آن از قرار هر کیلو ماهی ‮‭39274‬ ریال برای ماهی ‭black ‬و ‮‭41978‬ ریال برای ماهی ‭red ‬باشد. با این حساب سود حاصل در هر استخر پرورش ماهیان ‭black ‬حدود ‮‭5968763‬ ریال و برای ماهیان ‮‭5939696‬ ‭red ‬ریال بوده است و در مجموع ‮‭11940444‬ ریال در استخرهای ‭black ‬و ‮‭11879392‬ ریال در استخرهای ‭red ‬سود حاصل می شود. بنابراین پرورش این نوع ماهیان در استخر، اقتصادی می باشد. اما هزینه های پرورش در تانک برای گروه ماهیان ‭black ‬با بازدهی ‮‭57‬ کیلو، هزینه ای معادل ‮‭2540600‬ ریال بوده است، لذا قیمت تقریبی هرکیلو ماهی به مبلغ ‮‭44572‬ ریال درآمده است و قیمت فروش هرکیلو آن با احتساب ‮‭20‬ درصد سود، ‮‭53485‬ ریال می باشد. همچنین هزینه پرورش گروه ‭red ‬در تانک معادل ‮‭2531500‬ ریال بود که ‮‭37‬ کیلو ماهی تولید داشته است. در واقع هزینه معادل یک کیلو ماهی حدود ‮‭68419‬ ریال شده است که بسیار بالاتر از سایر ماهیان پرورشی است و چنانچه با ‮‭20‬ درصد سود به فروش برسد، قیمت آن در هر کیلو ‮‭82103‬ ریال خواهد شد. بنابراین پرورش ماهی در تانک از نظر اقتصادی با این اوصاف مقرون به صرفه نمی باشد. از آنجا که این نحقیق بر مبنای یک پایلوت بررسی سازگاری ماهیان تیلاپیا در شرایط آب لب شور بافق یزد بوده است، لذا هزینه های سرمایه ای و سایر عوامل تاثیر گذار مانند حذف یارانه های سوخت در آن اثرگذار بوده است که لازم است در مراحل تکمیلی این پژوهش به عوامل فوق بصورت مبسوط نگریسته شود. همچنین بررسی مسایل هزینه های تولید در یک پایلوتی که مخصوص سایت پرورشی است صورت پذیرد. زیرا در این پژوهش فقط به پارامترهایی که قابل دسترسی بود و توسط همکاران طرح مستقر در ایستگاه تحقیقاتی بافق یزد پرداخته شده است که این پارامترها عبارت بودند از هزینه های تامین بچه ماهی، کود، هزینه های آماده سازی، دستمزد و تهیه آهک بوده است. کلید وازه ها: ماهیان تیلاپیا، ‭red & black ‬، اقتصادی، استخر، تانک، غذا، آبهای شور و لب شور، بافق