بررسی فنی و اقتصادی روش های مختلف انتقال آب دراستان کرمان (مطالعه موردی شهرستان سیرجان و رفسنجان)

امروزه کشاورزان جهت انتقال آب به مزارع، بیشتر از کانال های پوشش دار استفاده می نمایند. در اغلب این پوشش ها از بتن و در بعضی موارد از لوله استفاده می شود. چنانچه بتن خوب تهیه نشده باشد، یا اختلاط سیمان با مواد دیگر تشکیل دهنده بتن مناسب نباشد، در اثر سرما و یخبندان و عوامل فیزیکی دیگر دچار ترک خوردگی و شکست می شود که همین امر باعث کاهش عمر مفید کانال شده و تلفات انتقال آب نیز به میزان زیادی افزایش می یابد. در ارتباط با لوله گذاری، بیشتر تلفات در محل اتصالات یا شکستگی لوله می باشد. هدف از اجرای این تحقیق بررسی عوامل تخریب کانال های آبیاری و راه کار مناسب جهت افزایش راندمان انتقال آب می باشد، لذا کانال های پوشش دار در دو منطقه سیرجان و رفسنجان، از شهرستان های استان کرمان شناسایی شدند و میزان تلفات آب در کانال های بتنی که در اثر عوامل محیطی خسارت دیده اند اندازه گیری شد و راندمان انتقال آب در آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تلفات آب در کانال، در اثر تخریب زیرسازی و شکستن بتن بوده است. دربعضی موارد میزان راندمان انتقال در کانال های بتنی تا ‮‭50‬ درصد کاهش یافت، در حالی که در کانال هایی که با لوله پوشش شده اند، راندمان انتقال آب بالای ‮‭95‬ درصد بود. از سوی دیگر هزینه اولیه در هر یک از پوشش ها مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده، گرچه هزینه اولیه لوله گذاری نسبت به پوشش بتنی زیادتر است، اما این هزینه از محل صرفه جویی در مصرف آب در همان سال های اولیه جبران می شود. کلمات کلیدی: کانال آبیاری، لوله، نشت، تلفات آب، بتن