ارزیابی تعدادی از منابع مقاومت جو بهاره نسبت به بیماری های زنگ زرد و سفیدک پودری

دو بیماری سفیدک پودری و زنگ زرد از جمله بیماری های مهم جو در ایران می باشند که همه ساله خسارت کمی و کیفی به این محصول وارد می کنند. استفاده از ارقام مقاوم به عنوان موثرترین، باصرفه ترین و از نظر زیست محیطی سالم ترین روش کنترل بعضی از بیماریهای مهم غلات از جمله زنگ ها و سفیدک پودری شناخته شده است. این تحقیق به منظور شناسایی منابع ژنتیکی مقاومت به بیماری در بین ارقام تجاری جو اروپایی و با هدف استفاده از این منابع در برنامه های به نژادی جو کشور اجرا شد. تعداد ‮‭148‬ رقم تجاری جو، که از ارقام رایج در کشورهای اروپای غربی می باشند، از نظر صفات زراعی و مقاومت نسبت به دو بیماری سفیدک پودری و زنگ زرد در شرایط مزرعه در 2 سال زراعی مورد ارزیابی قرارگرفتند. در سال اول اجرای پروژه (سال زراعی ‮‭1390-91‬)، به علت محدودیت بذر، مواد آزمایشی فقط در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق (مشهد) کشت شدند. مواد آزمایشی در این ایستگاه علاوه بر یادداشت برداری از صفات زراعی، نسبت به بیماری سفیدک پودری نیز ارزیابی شدند. در سال دوم اجرای پروژه، مواد آزمایشی در ایستگاه های طرق و عراقی محله (گرگان) نسبت به سفیدک پودری و در ایستگاه اردبیل نسبت به زنگ زرد ارزیابی شدند. همچنین تعداد ‮‭18‬ رقم که در سال اول اجرای پروژه بر اساس خصوصیات زراعی، نمود مزرعه ای، و مقاومت به بیماری انتخاب شده بودند، در سال دوم در قالب یک آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد با شاهد بهمن و ‮‭83-17‬‭-CB ‬در ایستگاه طرق مورد مقایسه قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد، تعداد 8 رقم که نسبت به شاهد ها برتری عملکرد نشان داده و اغلب از سطح مقاومت خوبی نیز برخوردار بودند جهت وارد شدن به سیکل آزمایشات، به برنامه های به نژادی جو اقلیم های سرد و معتدل معرفی شدند. نتایج همچنین نشان داد که تعداد زیادی از این ارقام از سطح بالایی از مقاومت نسبت به سفیدک پودری و یا زنگ زرد برخوردار بوده و می توانند در برنامه های به نژادی جو به عنوان والد مقاوم جهت انتقال ژن (ژن های) مقاومت مورد استفاده قرار گیرند. واژه های کلیدی: به نژادی، زنگ زرد، سفیدک پودری، مقاومت به بیماری