تجزیه کمی و کیفی روغن بذر ‭Moringa peregrina ‬جهت تعیین کاربردهای آن و تعیین روش و زمان استخراج

گونه ‭Moringa peregrine ‬به دلیل داشتن مقادیر زیاد روغن در بذر و نیز شباهت ظاهری آن به درخت گز، به گز روغنی مشهور شده است که در مناطق محل رویش آن به نام گاز ر خ نیز شناخته می شود. این گونه یکی از گونه های قابل رویش در مناطق گرمسیری و بیابانی است که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب شرقی کشور در استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. گز روغنی یک درختچه بیابانی است که در مناطق با بارندگی بسیار ناچیز رویش داشته و ارزش غذایی، دارویی، زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی زیادی دارد. هدف از این تحقیق تجزیه کمی و کیفی روغن بذر ‭Moringa peregrina ‬جهت تعیین کاربردهای آن و تعیین روش و زمان استخراج می باشد. در سال ‮‭1388‬ از استان سیستان و بلوچستان پنج نمونه از ایستگاه های تحقیقاتی منابع طبیعی جمع آوری گردید که درصد روغن با روش سوکسوله اندازه گیری گردید، میزان روغن در بذر ایستگاه تنگ فنوج (‮‭54/6‬ درصد)، ایستگاه کنشکی (‮‭50/4‬ درصد) ، ایستگاه بنت (‮‭52/4‬ درصد) ، ایستگاه بگابند (‮‭53/2‬ درصد)، ایستگاه دوراهی چانف (‮‭53/6‬ درصد ) بدست آمد. نمونه های جمع آوری شده با روش پرس سرد و حلال اقدام به استخراج روغن گردیده و پس از تهیه متیل استر روغن با دستگاه کروماتوگرافی گازی ‭(GC) ‬مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان می دهد میزان اسیدهای چرب اسید اولییک از ‮‭71/5‬ الی ‮‭74‬ درصد ، اسید پالمتیک از ‮‭12/65‬ درصد الی ‮‭14/75‬ درصد، سیس- اسید اولییک از ‮‭3/63‬ الی ‮‭4/51‬ درصد ، اسید پالمیتیولیک از ‮‭3/32‬ الی ‮‭4/72‬ درصد، اسید استیاریک از ‮‭1/96‬ الی ‮‭2/47‬ درصد ، اسید بهنیک از ‮‭0/90‬ الی ‮‭1/56‬ درصد ، اسید گادولییک از ‮‭0/43‬ الی ‮‭10/9‬ درصد و اسید آراشیدییک از ‮‭0/41‬ الی ‮‭1/39‬ درصد متغییر بودند. با توجه به آنکه بیش از ‮‭90‬ درصد روغن مصرفی در کشور از خارج وارد می گردد و با بررسی تحقیق حاضر میزان اسیدهای چرب موجود در بذر گونه ‭Moringa peregrina ‬به عنوان منبعی جدید برای تولید روغن نباتی، دارای مصارف غذایی گسترده ای می تواند باشد. کلید واژه ها : روغن بذر ‭Moringa peregrina - ‬متیل استر روغن - کروماتوگرافی گازی ‭(GC) - ‬اسیدهای چرب اسید اولییک - گز روغنی - گازرخ