معاصرسازی حمام های تاریخی در قالب مرکز سلامت

حمامها« از جمله بناهای با ارزش به یادگار مانده از گذشتگان است که علاوه بر استحمام، فعالیت های متعددی در آنها جاری بوده است. امروزه حمامهای تاریخی در ایران، به دلیل متداول شدن حمامهای شخصی در هر خانه غالبا از رونق افتادهاند و از طرفی به سبب تحمیل الگوهای نامتجانس و بدون در نظر گرفتن ماهیت و مکانیزم زندگی بنا (غالبا عملکرد جدید سفره خانه، چایخانه، موزه و...) موجبات آسیبشان فراهم شده است. حال آن که اصلیترین و حیاتیترین نیاز این بناها همان استحمام و وجود رطوبتی است که حمام ها در طول زندگی خود با آن مواجه بودهاند. لذا برای حیات دوباره بخشیدن به این گونه بناها بهتر است فعالیت هایی مشابه حمام به شکل جدید در آن جاری شود که در این مقاله به همین منظور از تعبیر »معاصرسازی« استفاده شده است. روش بررسی و مطالعات در این تحقیق براساس منابع مکتوب تاریخی برای شناخت حمام ها به طور عام، و مطالعات میدانی نمونه موردی به طور خاص بوده است. پژوهش پیش رو تلاشی است در راستای معاصرسازی فعالیتهای مرتبط با حمام و بازتعریف آنها در قالب یک مجموعه به نام »مرکز سلامت« که ضمن بخشیدن حیات دوباره به عملکرد حمام، ارزشهای بنا را حفظ کرده و در عین حال خود نیز هویتی مستقل داشته باشد. بستر درنظر گرفته شده برای این پژوهش حمام تاریخی خان کاشان است که بنایی متعلق به دورهی زندیه می باشد و در راسته بازار تاریخی کاشان جای دارد. پس از شناخت بستر، در نهایت طراحی داخلی مرکز سلامت در بستر حمام خان کاشان، با تکیه بر اصول استخراج شده از بررسی و تحلیل نمونه های مشابه داخلی و خارجی در کنار توجه به استانداردهای طراحی مرکز سلامت انجام شد. این امر پس از جانمایی فعالیتهای بازتعریف شده،از طریق تعریف فضاهایی قائم به خود ، خودسرویسدهنده و با هویتی مستقل (به دلیل شفافیت، ظرافت و سبک بودن در مقابل حجم صلب و سنگین بنای کهن) و در عین حال تأکیدکننده و نمایش دهندهی ارزشهای بنا با حداقل تداخل و بیشترین احترام، انجام گرفت و پیشنهاد گردید.

Keywords:

احیای کاربری , معاصرسازی , حمام تاریخی , مرکز سلامت , حمام خان کاشان