تفسیر معنایی بکارگیری نقوش پرندگان، در تزیینات معماری بناهای تاریخی دوره صفویه (مورد مطالعه: بناهای منتخب تاریخی استان اردبیل)

نقوش پرندگان در بناهای تاریخی، فراتر از محتوای زیبایی شـــناســـی بوده و بیانکننده محتوای غنی عرفانی، آمال و آرزوهای انســانی در هر دوره تاریخی خود اســت. عرفان در احداث بناهای دوره صــفوی، جایگاه بسـیار ویژهای داشــته اســت که در غالب نمادهای پرندگانی همچون طاووس و سیمرغ خودنمایی کرده ا ست. لذا این تحقیق به روش تحلیل محتوا، و برر سی تاریخی به دنبال آن است تا به تفسیر معنایی بکارگیری نقوش پرندگان (سیمرغ و طاووس)، در تزیینات معماری بناهای منتخب دوره صفویه در استان اردبیل (بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و مقبره شیخ امین الدین جبراییل) بپردازد. مبنای کار بر اساس بررسیهای میدانی محققان و توجه به موقعیت مکانی، تنوع و تعداد نقوش پرندگان در بناهای منتخب بود. مطابق بررســـی، 16 نقش طاووس و 18 نقش سیمرغ در بناهای منتخب مشاهده شد. همچنین به نظر میرسد بیشتر تنوع نقوش طاووس 3) نوع نقش) و سیمرغ 7) نوع نقش) در هر دو بنا، در فضــاهای درونی و داخلی قرار دارد تا فضــاهای بیرونی. نقش پرنده طاووس در بناهای تاریخی اســتان اردبیل، بیشــتر به عرفان عمیق، فنا شــدن در الله، معنویت و پاکی درونی تفسـیر میشــود؛ این در حالی اســت که تفسـیر نقوش سیمرغ در تزیینات معماری بناهای تاریخی، به نوعی تداعیکننده وحدت در کثرت، نماد ذات باری تعالی، ان سان کامل و الوهیت میباشد.

Keywords:

شیخ صفی الدین اردبیلی , شیخ امین الدین جبراییل , سیمرغ , طاووس , استان اردبیل.