مطالعه دیدگاه قرآن کریم نسبت به کیفیت زندگی اجتماعی

با رشد علوم اجتماعی، ضمن تغییر جهت از کمّی گرایی به کیفی گرایی، دیدگاه ترکیبی در رابطه با ارتباط بین فرد و جامعه در حال شکل گیری میباشد. مفهوم کیفیت اجتماعی ناظر بر این امر بوده که از اواسط دهه 1990 از اروپا ظاهر گردید. این نظریه یک رویکرد جامعه شناختی بوده و متمایز از رویکرد روانشناختی کیفیت زندگی، فضایی را تعریف میکند که شهروندان قادر به مشارکت در زندگی اجتماعی و اقتصادی جوامع خود بوده به نحوی که رفاه و توانایی فردی را ارتقا میدهند. این رویکرد به چهار قلمرو امنیت اقتصادی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی و توانمندسازی اجتماعی میپردازد. این مقاله که به لحاظ روش کار یک مطالعه اکتشافی بوده و بدنبال طرح و تحلیل فرضیه نمی باشد، هدف خود را در تبیین نظری مفهوم کیفیت اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم قرار داده و سوآل اصلی آن این است که نگاه قرآن کریم نسبت به کیفیت زندگی اجتماعی چگونه است؟ از آنجا که قرآن کریم جامع ترین کتاب آسمانی است، زندگی و حیات را در محور توحید نگریسته و ضمن اهمیت دادن به وجود انسان، هدف نهایی را خداوند میداند. در خصوص رابطه بین فرد و جامعه، قرآن دیدگاه ترکیبی داشته و ضمن اهمیت دادن به استقلال فردی، بر ابعاد اجتماعی نیز تأکید میکند. در این مقاله با طرح شاخصهایی مجزا برای هر کدام از چهار حوزه کیفیت اجتماعی، آیات مرتبط با آن شاخصها استخراج گردیدند. با تبیین این آیات میتوان به این نتیجه رسید که جامعهای که قرآن در نظر دارد یک جامعه کیفی بوده و شهروندان آن از کیفیت اجتماعی برخوردار هستند. بدین معنا که فرد ضمن توجه به جامعه خود و احساس مسئولیت نمودن در قبال آن، از هویتی مستقل برخوردار بوده و با همکاری و تعاون و پرهیز از هر گونه تنش مبتنی بر دنیاگرایی، سعادت ابدی را دنبال مینماید.

Keywords:

قرآن کریم , کیفیت اجتماعی , جامعه شناسی , فرد , جامعه.