رویکرد فلسفی علامه طباطبایی به مضامین اخلاقی در تفسیر المیزان

مقولة اخلاق به عنوان یکی از اصول محوری در تعیین سرنوشت انسان از اهمیت بسزایی برخوردار است و نقش و تأثیر آن درزندگی انسان بر هیچکس پوشیده نیست . تمامی عالمان و اندیشمندان این حوزه که در باب این موضوع و ارتباط آن با سعادتو نیکبختی بشر تحقیق و پژوهش نمودهاند نیز به جایگاه حیاتی اخلاق در بهبود وضع زندگی انسان آگاه بوده و پیوسته انسان هارا به سوی امور اخلاقی راهنمایی کردهاند. این جستار کوشیده است دیدگاه علامه طباطبایی در حوزه مضامین اخلاقی را بانگاهی به سوره های عبس، مطففین، فجر و لیل با تکیه بر تفسیر المیزان و با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی، مورد مطالعهو بررسی قرار دهد. علامه در آثار خود به ویژه تفسیر المیزان که به عنوان یکی از مهمترین تفاسیر جهان اسلام شناخته شدهاست، به مبحث اخلاق در قرآن بسیار توجه داشته و آموزه های قرآنی را طبق سبک تفسیری خاص خود (روش قرآن به قرآن)مورد بحث قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که علامه در المیزان بر مبنای آموزه های قرآن، بهترین روش کسبمضامین اخلاقی را رفع رذایل اخلاقی و نه دفع آن، به وسیلة پرورش فضایل اخلاقی در ابعاد مختلف زندگی می داند. مضامینمطروحه در آیات مورد بحث پژوهش حاضر عبارتند از: تواضع و فروتنی نسبت به فقرا و نیازمندان و دوری از تکبر و خودستاییناشایست، اخلاص در نیت با هدف خشنودی خداوند که در نهایت رستگاری را برای مؤمن به ارمغان می آورد، دوری از وابستگیبه امورات دنیوی و توجه به آخرت، انفاق مال و جان در راه خدا و دوری از بخل در بخشش به نیازمندان که خودِ این عمل،گشایش رزق و برکت در زندگی را شامل خواهد شد.

Keywords:

فلسفه , اخلاق , علامه طباطبایی , تفسیر المیزان