بررسی تطبیقی ولی فقیه (ایران) و پادشاه (انگلستان)

ولایت فقیه در جمهوری اسلامی ایران و سلطنت در انگلستان دونهاد مهم در بقای حیات سیاسی دو کشور مذکور محسوب می شوند. عمر سلطنت موروثی در انگلستان به بیش از هزار سال می رسد، اما تا قبل از انقلاب اسلامی نیز نهادی مشابه ولایت فقیه در هیچ یک دوره ای حتی در قانون اساسی مشروطه پیش بینی نگردیده بود. مقایسه دو نهاد ولی فقیه و پادشاه، ممکن است در نگاه اول این موضوع را به ذهن متبادر سازد که ولی فقیه نیز، نهادی مشابه پادشاهی در انگلستان است. اما ولی فقیه در مقام اجرای احکام اسلامی و رهبری کشور بایستی در کنار شایستگی های اخلاقی، صلاحیت های لازم در امر کشورداری را داشته باشد و نظارت غیر مستقیم مردم بر این مقام و پاسخگو بودن وی در قبال مسیولیت ها در مقام رهبری، ماهیتا این نهاد را از پادشاهی متمایز می سازد. در این مقاله با اتخاذ روش توصیفی و تحلیلی و مداقه در مسیولیت ها، شرایط انتخاب، ا نتصاب و دیگر ویژگی های دو نهاد مذکور، به این نتیجه می رسد که این دو نهاد تفاوت های بارزی با یکدیگر دارند. با مطالعه تطبیقی این دو نهاد می توان دریافت پادشاه مقامی غیر دینی، نهادی موروثی و مادام العمر بوده و در بین افراد یک خاندان از فردی به فرد دیگر منتقل می گردد. اما ولی فقیه مقامی دینی است که بر اساس شرایط پیش بینی شده در قانون اساسی و درفرآیندی غیرمستقیم از سوی نمایندگان مردم انتخاب و استمرار رهبری فقیه جامع الشرایط، مشروط به بقای شرایط پیش بینی شده در قانون اساسی برای این مقام می باشد. باید گفت که علیرغم تشریفاتی بودن مقام پادشاه در انگلستان، اما این مقام هم اکنون از اختیارات قابل توجهی برخوردار بوده و سلطنت برای پادشاه و خاندانش نوعی امتیاز تلقی و در موقعیتی برتر از مردم قرار دارد و همچنین از هر گونه مسیولیت مبرا و به هیچ نهادی پاسخگو نمی باشد. بالعکس ولی فقیه از امتیازات ویژه برخوردار نبوده و از منظر دینی وظیفه ای سنگین تلقی شده و همانند سایر مردم در برابر قانون یکسان می باشد.

Keywords:

ولی فقیه , ولایت فقیه , پادشاه , رهبر , قانون اساسی , حکومت , سلطنت