ترجمه گزاره‌های فراگفتمانی در گفتمان سیاسی تد: بررسی کم ‌تخصیصی معنایی میان زبان انگلیسی و فارسی در پیکره موازی

گزاره‌های فراگفتمانی از عناصر مهم فراگفتمانی‌اند که برای برقراری ارتباط میان بخش‌های مختلف گفتمان و همچنین کمک به مخاطبان (خواننده و شنونده) در درک روابط کاربردشناختی به‌کار می‌روند. پژوهش حاضر با هدف بررسی این عناصر فراگفتمانی و ارائة پژوهشی پیکره‌محور و مقایسه‌ای بر روی برخی از مهم‌ترین گزاره‌های فراگفتمانی موجود در زبان انگلیسی و فارسی انجام شد. بدین‌منظور، تعداد ده سخنرانی تد با محوریت ژانر سیاسی به زبان انگلیسی به‌صورت تصادفی انتخاب و به همراه ترجمة فارسی آن در نرم‌افزار پیکره‌ساز اسکچ انجین بارگذاری شد. برای بررسی و دسته‌بندی گزاره‌های فراگفتمانی، چهارچوب هایلند (2005) انتخاب شد. در این چهارچوب عناصر فراگفتمانی به دو دسته اصلی تبادل و تعامل، تقسیم می‌شوند که گزاره‌ها در دستة نخست قرار می‌گیرند. از بررسی‌های مقابله‌ای میان این عناصر و ترجمة فارسی آن‌ها، این موضوع دریافت شد که به‌طور کلی فرایند ترجمة این عناصر را می‌توان در قالب دو راهبرد کلی (ترجمة تحت‌اللفظی و کم‌تخصیصی) توصیف نمود که فرایند کم‌تخصیصی خود متشکل از سه نوع دیگر (حذف، توسیع و تحدید) است. از دیگر یافته‌های این پژوهش می‌توان به درک وجود رابطه‌ای معنادار میان نوع گزاره‌ها و نوع خاص راهبرد به‌کاررفته اشاره کرد. با استفاده از عملیات آماری و کمی حاصل از بررسی داده‌های موجود مشخص شد گزاره‌های قوی غالباً به‌صورت تحت‌اللفظی ترجمه می‌گردند، در حالی که گزاره‌های ضعیف نظیر and گاهی اوقات به‌صورت تحت‌اللفظی و گاهی تحت عنوان فرایندهای کم‌تخصیصی ترجمه می‌شوند. یافته‌های این تحقیق می‌تواند در پژوهش‌های آتی در زمینة مطالعات ترجمة پیکره‌محور و زبان‌شناسی مقابله‌ای استفاده شود.    

Keywords:

فراگفتمان , فراگفتمان تبادلی , گذاره‌های فراگفتمانی , ترجمه , کم تخصیصی , پیکره موازی