جلوه های ادبیات اعتراضی در شاهنامه ی فردوسی

ادبیات اعتراضی یکی از زیرشاخه های ادبیات متعهد و سیاسی است که غایت آن بهره گیری از ابزارهای گوناگون و گونه های مختلف ادبی به منظور اعتراض به مناسبات غیرعادلانه سیاسی و اجتماعی است. شاهنامه ی فردوسی را نیز با توجه به خاستگاه فرهنگی، زمینه و زمانه ی سروده شدن و محتوای حماسی و ملی آن، می توان اثری سیاسی و اعتراضی قلمداد نمود. فردوسی در خلال روایت داستان های حماسی شاهنامه کوشیده است مسائل روزگار خود را طرح و در ضمن واگویی محاسن و معایب حکومت های پیشین، اعتراض خود را نسبت به ناهنجاری های سیاسی و اجتماعی موجود بیان کند. این پژوهش کوشیده است جلوه های ادبیات اعتراضی را در شاهنامه ی فردوسی به روش توصیفی- تحلیلی بررسی کند. یافته های این بررسی حاکی از وجود جلوه های گوناگون اعتراض مانند نفی نژادپرستی عربی، تأکید بر مذهب اعتراضی تشیع، نکوهش خودکامگی، بیداد و سوء مدیریت، ستایش شاهان دادگر و مردمی و ... در شاهنامه است.

Keywords:

ادبیات سیاسی , ادبیات اعتراضی , شاهنامه ی فردوسی