بررسی رابطه متقابل برنامه ریزی کاربری زمین و حمل ونقل شهری در سه طرح جامع شهرهای بزرگ، متوسط و کوچک (نمونه مطالعاتی: طرح جامع شهرهای تبریز، کاشان و قیر)

اکثر کشورهای درحال توسعه، در حال تجربه رشد سریع نواحی شهری، ناهماهنگی کاربری زمین و توسعه ناکافی زیرساخت هایشهری هستند. این عوامل موجب افزایش تقاضای سفر و متعاقب آن افزایش نسبت سفرها با خودرو شخصی و در نهایت باعث ازدحامترافیک و افزایش گازهای گلخانه ای در جو زمین و ناپایداری زیست محیطی می شود. رشد جمعیت شهری در کنار توسعه کالبدیپراکنده و نامتوازن کاربری ها، موجب افزایش فاصله سفرها و اتلاف وقت و انرژی شده است و هزینه های سنگینی را بر شهروندانتحمیل نموده است، به طوری که در بسیاری از نقاط جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه از پراکنده رویی شهری رنج می برندو بخش حملونقل پس از مسکن، بیشترین هزینه های خانوار را به خود اختصاص داده است. هماهنگی بین زمین های دارایکاربری های عمده جاذب سفر و سیاست های حمل و نقل شهری و زیرساخت های آن از قبیل بهداشت و درمان، خدمات آموزشی،تفریحی و... می تواند بر کاهش هزینه های حمل و نقل و کاهش ازدحام ترافیک در کلانشهرها تاثیر زیادی داشته باشد. این سیستم کهبا عنوان توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل عمومی (TOD) شهرت جهانی یافته است، اهداف توسعه را متناسب با حمل و نقل عمومیپیگیری می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه متقابل برنامه ریزی کاربری زمین و حمل و نقل در سه طرح جامع شهرهای تبریز،کاشان و قیر است که با روش کاربردی به شناخت الگوی TOD و بررسی رابطه متقابل کاربری زمین و حمل و نقل در جهت نیل بهحل مشکلات شهری در طرح های جامع مذکور می پردازد. یافته ها نشان می دهد طرح های توسعه شهر در ایران استانداردهای لازمجهت رفع مسائل آلودگی و ترافیک را دارا نیستند به بیان دیگر، شهر در جهت خوردرو محوری برنامه ریزی شده است و خودرونسبت به پیاده ارجحیت دارد.

Keywords:

طرح جامع , برنامه ریزی , کاربری زمین , حمل ونقل , توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی