طرح مهار و دفع سیلاب پارس جنوبی در سایت اختر بازنگری فنی و اقتصادی طرح هندسی سدهای D۱ و D۲

در شمال شهر عسلویه و در امتداد بزرگراه بندرعباس- بوشهر، باریکه ای دامنه ای- ساحلی شکل گرفته است که از دشتک«نای بند» در شرق تا «بندر کنگان» در غرب گسترده شده و یکی از بزرگترین حوزه های انرژی جهان تحت عنوان «عنوانگازی پارس جنوبی« را در خود جای داده است. در باریکه ی فوق الذکر به واسطه ی نزدیکی کوه ها به خلیج فارس و طولکوتاه آبراهه های اصلی، شیب رودخانه ها زیاد بوده و در نتیجه اکثر حوزه ها و زیرحوزه های این گستره زمان تمرکز کوتاهیدارند. این ویژگی ها نشان می دهند سایت هایی که تاسیسات و صنایع بسیار با ارزش توسعه ی میدان گازی پارس جنوبیدر آنها جانمایی گردیده اند، به طور جدی از جانب سیلاب هایی که از وقوع بارش در رشته کوه عسلویه شکل می گیرندتهدید شده و در معرض خسارات و آسیب های بعضا غیرقابل جبرانی قرار دارند. با هدف کاهش پیامدهای مخرب ناشی ازوقوع این سیلاب های مخرب، طرح مهار و دفع سیلاب پارس جنوبی شامل سدهای تاخیری، کانال های انتقال، زیرآبگذرهاو... طی بیش از بیست سال در مرحله طراحی و اجرا قرار گرفته است. یکی از مهمترین اجزای این سامانه، سدهای تاخیریهستند که با هدف کاهش دبی پیک سیلاب و افزایش زمان تداوم آن در طراحی ها مدنظر قرار گرفته اند.بسته ی اختر یکی از محدوده های مطالعاتی سامانه دفع و مهار سیلاب پارس جنوبی است که اجزای آن افزون بر سدهای تاخیری، شامل کانال ها و زیرآبگذرها نیز می باشد. در مرحله اجرای سدهای تاخیری D۱ و D۲ از مجموعه سدهای اینسایت، بررسی آلبوم نقشه های اجرایی اسناد پیمان حاکی از آن بود که، به دلایلی از جمله «در دسترس نبودن مصالحسنگی» و در نتیجه «فاصله حمل قابل توجه این مصالح» و «انتخاب پارامترهای طراحی نامناسب»، نیاز به بازنگریطراحی های صورت گرفته (به منظور بهینه کردن هزینه های عملیات اجرایی طرح) وجود دارد؛ فلذا این مهندسین مشاوربا مد نظر قرار دادن رویکرد مهندسی ارزش، بازنگری در انتخاب نوع بدنه و طرح هندسی سدهای مذکور را در دستورکارقرار داد.در این مقاله پس از ارائه مشخصات کلی محدوده طرح و معرفی اجمالی سدهای D۱ و D۲، به تشریح تغییرات فنی واجرایی پیشنهادی و در نهایت بررسی اثر این تغییرات در سهولت اجرا و کاهش هزینه های عملیات اجرایی طرح پرداختهشده است. پیشنهادهای ارائه شده با هدف کاهش زمان عملیات اجرا، رفع اشکالات طراحی، افزایش ایمنی پروژه، کاهشلزوم عملیات انفجار و ....، شامل تغییر نوع بدنه سدهای پیشگفته از سنگریز با رویه بتنی (CFRD) به پوسته مخلوطهمراه با المان آببند مایل و لحاظ کردن زاویه اصطکاک داخلی مناسب برای مصالح مخلوط و همچنین لحاظ کردن مقدارضریب زلزله افقی محتمل متناسب با شرایط تحلیل در بازطراحی بوده است. موارد مذکور و تغییرات انجام شده موجبکاهش قابل توجه هزینه ها، به حداقل رساندن زمان عملیات اجرایی و .... بوده است؛ که با توجه به حساسیت های طرح،نکاتی ارزشمند و حائز اهمیت تلقی می گردند. با توجه به صرفه جویی انجام شده، احداث کانال های پایین دست سدهایفوق نیز در قالب پیمان اجرایی این دو سد مقدور گردید.

Keywords:

سامانه های مهار سیلاب , سد , سدهای تاخیری , مهندسی ارزش , نوع بدنه سدها