سلسله مراتب و ارتباط فضایی محوطههای اشکانی دشت سیستان

سیستان یکی از مناطق بسیار مهم دوره اشکانی در باستان­شناسی ایران به­شمار می­رود. این منطقه در تاریخ سیاسی و فرهنگی دوره مذکور به لحاظ حاکمیت یونانی­های باختر، ورود سکاها، حضور خاندان پرقدرت سورن­پهلو و محل وقوع داستان­های حماسی و پهلوانی ایران از شهرت خاصی برخوردار است. شرایط زیست­محیطی مطلوب سیستان در دوره اشکانی سبب گردید که در این منطقه شهرها و استقرارهای فراوانی به­وجود آید. چنان­که از مجموع ۱۶۶۲ محوطه شناسایی شده در منطقه، ۳۹۲ مکان به دوره اشکانی تعلق دارند که در نیمه شمالی و نیز جنوبی آن که هم­اکنون بیابان است، پراکنده شده­اند. در هر یک از دو ناحیه مزبور محوطه­های وسیعی شناسایی شدند که بر اساس رتبه­بندی می­توان آنها را به عنوان مکان­های مرکزی سیستان در دوره اشکانی به­حساب آورد. آثار و شواهد باستان­شناسی نشان می­دهد که سیستان در دوره اشکانی سرزمینی بسیار آباد، پرجمعیت و دارای منابع آبی فراوانی بوده است که بر این اساس، در بخش­های شمالی و جنوبی آن شهرها و روستاهای بی­شماری ساخته شده است. این رخداد بنا به شرایط زیست ـ محیطی مناسب (آب فراوان، خاک خوب، هوای معتدل، مرتع، صید و شکار و تجارت) که در این ایام در سیستان جریان داشت، میسر گردید.    

Keywords:

سیستان , دوره اشکانی , بررسی باستان­شناختی , الگوی استقرار