برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی اسطوخودوس(Lavandula angustifolia)در پاسخ به تنش خشکی وکود کمپوست و ورمی کمپوست

سابقه و هدف: گیاهان دارویی نقش مهمی در سلامت انسان دارند و بسیاری از مردم به سمت مصرف گیاهان دارویی گرایش پیدا کرده اند. لذا تولید گیاهان دارویی و همچنین پژوهش در موضوعات گوناگون مرتبط به آنها در حال افزایش است. بهبود کیفیت گیاهان دارویی تولیدی ضروری به نظر می رسد. اسطوخودوسLavandula angustifolia)) گیاهی دارویی از تیره نعناعیان می-باشد که سابقه ای طولانی در درمان کم اشتهایی، زردی، سر درد، آسم و اختلالات کبدی دارد. در این مطالعه تاثیر مقادیر مختلف کود کمپوست حاصل از پسماند جامد شهری و ورمی کمپوست حاصل از بقایای میدان میوه و تره بار بر روی خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسطوخودوس، تحت تنش خشکی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها:این پژوهش بصورت طرح تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شیراز در سال ۱۳۹۶ صورت گرفت. تیمارها شامل تنش خشکی در سه سطح صفر، ۵ و ۹ روز و کاربرد کودهای کمپوست و ورمی کمپوست، هر یک در سه سطح صفر، ۱۰ و ۳۰ درصد حجم گلدان ها بود. تاثیر کمپوست و ورمی کمپوست بر رشد، خصوصیت آنتی اکسیدانی، ترکیبات فنلی، پرولین و ترکیبات اسانس گیاه دارویی تحت تنش خشکی اندازه گیری شد. کمپوست از پسماندهای شهری، تحت شرایط هوازی به وسیله ارگانیسم های زنده و ورمی کمپوست نیز از بقایای محصولات کشاورزی و میدان میوه و تره بار به وسیله فرایندهایی که توسط کرم های خاصی انجام می شود، تهیه گردید. تجزیه آماری داده ها با استفاده از نرم افزار ۱۶ SPSS انجام شد. مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال خطای ۵ درصد انجام شد (P≤ ۰.۰۵). یافته ها: نتایج نشان داد که تاثیر تنش خشکی بر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. سطح ۱۰ درصد ورمی کمپوست موجب افزایش رشد ریشه شد. در تیمارهای کمپوست، ورمی کمپوست و تنش خشکی وزن تر اندام هوایی گیاه بیشترین میزان رشد را در گیاه شاهد نشان داد. بیشترین میزان پرولین ( μmol/g FW۸۱/۱۰) در تیمار تنش خشکی ۹ روزه همراه با کمپوست و ورمی کمپوست ۳۰ درصد و کمترین میزان آن (μmol/g FW ۹/۲ ) در تیمار شاهد مشاهده شد. در تیمار تنش خشکی همراه کمپوست و ورمی-کمپوست ۳۰ درصد بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی (μmol/g DW ۱۵/۷ ) مشاهده شد. بیشترین میزان محتوای فنولی (μmol/g DW ۶۴/۱۰) در گیاهان تیمار شده با ورمی کمپوست ۱۰ درصد و تنش خشکی ۹ روزه مشاهده شد و کمترین میزان آن (μmol/g DW ۹۶/۵) در تیمار کمپوست ۳۰ درصد و تیمار ورمی کمپوست ۱۰ درصد بدون تنش خشکی مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده بیانگر آن است که استفاده از کود ورمی کمپوست در مقادیر کم می تواند موجب بهبود خصوصیات کمی و کیفی گیاه اسطوخودوس در شرایط تنش خشکی گردد در حالیکه استفاده از کمپوست حاصل از پسماند جامد شهری موجب کاهش مواد موثره گیاه دارویی اسطوخودوس گردید. لذا پیشنهاد می شود که در تهیه کمپوست از ضایعات کشاورزی استفاده شود و پسماند شهری تا حد امکان کمتر مصرف گردد.

Keywords:

اسانس , اسطوخودوس , آنتی اکسیدان , تنش خشکی , کود زیستی