تحلیل ارتباط ویژگی های فنولوژیک، مورفولوژیک و عملکرد دانه در ژنوتیپ های چهار گونه جنس براسیکا در شرایط تنش و عدم تنش خشکی

در این بررسی ۳۶ ژنوتیپ کلزا از هفت گونه مختلف Brassica napus، B. rapa، B. oleracea، B. juncea، B. carinata، B. nigra و B. friticulosa در شرایط عدم تنش، تنش متوسط و تنش شدید خشکی در سال زراعی ۹۱ - ۱۳۹۰ در دانشگاه صنعتی اصفهان ارزیابی شده و روابط بین صفات مختلف آنها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنوع بالایی بین ژنوتیپ­ها برای اکثر صفات مورد مطالعه وجود داشت. اثر متقابل رقم و محیط برای اکثر صفات معنی­دار مشاهده شد که حاکی از واکنش متفاوت ژنوتیپ­ها به شرایط رطوبتی بود. نتایج همبستگی برای سه گونه Brassica napus، B. rapa و B. oleracea در سه سطح شرایط رطوبتی جداگانه انجام شد. اگرچه نتایج همبستگی­ منحصر به گونه نیز مشاهده شد، ولی در مجموع عملکرد دانه با صفات تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه در همه گونه­ها و محیط­های رطوبتی همبستگی مثبت و معنی­داری داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نیز در بین گونه­ها و تحت شرایط رطوبتی مختلف متفاوت بود. تاثیر اجزای عملکرد در تجزیه مسیر برای هرگونه کاملا متفاوت از گونه دیگری مشاهده شد. به­طوری که در شرایط عدم تنش بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه را صفت طول غلاف برای گونه B. napus و صفت تعداد غلاف در بوته برای گونه های  B. rapa و B. oleracea نشان داد. این نتایج نشان می­دهد که در هر گونه بایستی از استراتژی انتخاب متفاوتی برای بهبود غیرمستقیم عملکرد دانه استفاده کرد.

Keywords:

Canola , Correlation , Indirect selection and moisture stress , تنش رطوبتی , انتخاب غیرمستقیم , کلزا , همبستگی