ارائه یک رویکرد مبتنی بر حراج به منظور نرخ گذاری تعرفه حق دسترسی قطارهای باری به شبکه ریلی کشور

تعرفه حق دسترسی مهم ترین ابزار مدیر زیرساخت (نقش شرکت راه آهن ج.ا.ا. در کشور ما) به منظور جهت دهی به رفتار شرکت های بهره بردار یا اپراتور (که در ایران با نام شرکت های حمل و نقل ریلی شناخته می شوند) به منظور نیل به اهداف حاکمیتی است. از طرف دیگر حیات شرکت راه آهن ج.ا.ا. به عنوان یک شرکت دولتی تا حد زیادی به درآمد حاصل از حق دسترسی وابسته است. اگر چه پس از ابلاغ سیاست های کلی اصل ۴۴ و واگذاری واگن های ملکی راه آهن ساختار عملیاتی شرکت راه آهن دچار تحولات گشترده ای شده است لیکن نظام تعرفه ای و مکانیزم نرخ گذاری آن همچنان بدون الگوگیری از تجربیات جهانی خصوصی سازی و تفکیک عمودی ساختار با همان ساختارهای ستنی در حال اجرا است. این در حالی است که اصلاح نظام نرخ گذاری و اخذ تعرفه حق دسترسی زمینه ساز ایجاد تحول اساسی در راه آهن و استفاده حداکثری از ظرفیت های بخش خصوصی جهت نیل به هدف افزایش بهره وری در راه آهن کشور است. در این مقاله ضمن مرور مهم ترین اشکالات نظام نرخ گذاری تعرفه حق دسترسی در ایران، سعی خواهد شد تا با تکیه بر تجربیات بین المللی و پژوهش های علمی، از طریق یک رویکرد مبتنی بر حراج Auction یکی از مهم ترین نقایص این مکانیزم یعنی عدم حساسیت تعرفه به تقاضای مسیر مرتفع گردد. از منافع جانبی اما بسیار پر اهمیت این رویکرد افزایش درآمد شرکت راه آهن از مسیرهای پر متقاضی و به تبع آن افزایش انعطاف پذیری این شرکت در کاهش تعرفه در مسیرهای کم متقاضی به منظور جذب حداکثری بار است.

Keywords:

حق دسترسی , راه آهن , حراج , نرخ گذاری