روند تغییرات شاخص تخریب زمین در حوزه آبخیز شازند، استان مرکزی

امروزه تخریب زمین با توجه به روند رو به رشد جمعیت و تامین نیاز ­ های آن و همچنین توسعه اقتصادی، بهره برداری غیر علمی و غیر منطقی از منابع اجتناب نا پذیر است. از این رو، پایش و شناسایی عوامل موثر بر تخریب زمین در یک منطقه برای مهار و مدیریت آن ضروری است. حال آن که این موضوعات کمتر مورد توجه متخصصین و مدیران قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر در حوزه آبخیز شازند با هدف تحلیل روند تخریب زمین و شناخت عوامل مهم و تاثیر گذار بر مبنای شاخص منطقه حساس محیطی (ESAI) در بازه زمانی ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۳ به سبب تغییرات قابل توجه به دلیل بهره برداری ها و مدیریت های متنوع و توسعه صنعتی انجام شد. با توجه به نقشه های ESAI تهیه شده در مقاطع زمانی ۱۳۶۵، ۱۳۷۷، ۱۳۸۷ و ۱۳۹۳، به ترتیب ۱۶.۵۶، ۳۳.۳۹، ۴۲.۳۲ و ۴۹.۵۲ درصد از وسعت منطقه در شرایط بحرانی تخریب زمین قرار داشت. بر اساس تحلیل نتایج حاصل، روند تخریب زمین در منطقه فزاینده بوده و در دوره های منتهی به سال های ۱۳۷۷ و ۱۳۹۳ با شدت بیشتری صورت گرفته است. همچنین، تحلیل حساسیت و بررسی عوامل تاثیرگذار در تخریب زمین در منطقه مطالعاتی مشخص نمود که نقش عوامل پوشش گیاهی و مدیریتی و انسانی در تغییرات مقادیر ESAI و تعدیل و تشدید تخریب زمین بیش از سایر عوامل بوده است.

Keywords:

آمایش سرزمین , حساسیت به تخریب زمین , مدیریت پوشش گیاهی , شاخص منطقه حساس محیطی , مدیریت سازگار