بررسی تاب آوری سیستم مدیریت پسماند کلانشهر تهران در دفع پسماندهای شهری در بحرانهای بیولوژیک ( مطالعه موردی شیوع ویروس کرونا)

زمینه و هدف :در سالهای اخیر،مطالعه درباره مفاهیم تاب آوری در مقیاس های شهری و منطقه ای توجه ویژه ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری در مقیاس های بالایی است.لیکن خلآ این دسته از مطالعات در حوزه مطالعات منطقه ای نمایان است.به ویژه درکشور ایران، با وجود برخی مطالعات در زمینه متون نظری در مقیاس شهری،هنوز مطالعه عمیق و جامعی بر روی مفهوم تاب آوری در بعد منطقه ای صورت نپذیرفته است .هدف از این تحقیق بررسی میزان تاب آوری سیستم مدیریت پسماند شهر تهران و مقایسه کارایی دو روش عمده دفن و پسماندسوزی در زمان بحران های مختلف خصوصا در زمان بیماری های واگیردار(با منشا جنگهای بیولوژیک یا طبیعی )مورد نظر است.روش بررسی : پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی - آماری به بررسی تناژ ورودی پسماندهای عادی و بیمارستانی به مجتمع آرادکوه ،گنجایش مرکز دفن زباله و ظرفیت نیروگاه زباله سوزی و تاب آوری آن پس از شیوع ویروس کرونا می پردازد. طی این مطالعه توصیفی- آماری برای کسب دیدگاه ها و نظرات متخصصان و کارشناسان مرکز آراد کوه و سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در زمینه روشهای مختلف بی خطرسازی پسماند عفونی و خانگی در طی شیوع ویروس کرونا در بستر مطالعات پیمایشی، از ابزار پرسشنامه استفاده شد.در این پرشسنامه چند شاخص بهداشتی،محیط زیستی، اقتصادی ، تاثیر پذیری از شرایط آب و هوایی مورد سوال قرار میگیرد و بهترین گزینه دفع پسماند های عادی و بیمارستانی با توجه به معایب و مزایای هر روش انتخاب خواهد گردید.یافته ها : پس از شیوع ویروس کرونا میزان پسماند شهری ورودی به مرکز آرادکوه در حدود ۱۰۰۰ تن در روز افزایش داشته و از ۵۵۰۰ تن به ۶۵۰۰ تن در روز رسیده است. پسماند عفونی و بیمارستانی نیز با افزایش % ۵۷ از ۷۰ تن به ۱۱۰ تن در روز افزایش یافته است. در شرایط شیوع بیماری کرونا به دلیل لغو فرآیندهای پردازشی تفکیک و تولید کمپوست، دفن پسماند از ۲۷۰۰ تن در روز به ۶۳۰۰ تن افزایش یافته است. با توجه به اینکه در حال حاضر( انتهای سال (۹۸ لندفیل سنتی مرکز آراد کوه گنجایش دفن ۲ میلیون تن زباله را دارد و با توجه به دفن ۶۳۰۰ تن در روز در این لندفیل ، تاب آوری آن در شرایط شیوع ویروس کرونا فقط ۳۱۷ روز می باشد . نیروگاه زباله سوزی نیز تنها با ظرفیت ۲۰۰ تن در روز قادر به فعالیت می باشد، بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه مسائل بهداشتی مهمترین اولویت مدیران و کارشناسان درانتخاب روش دفع نهایی پسماند بود ومسائل زیست محیطی مربوط به منابع آب ، منابع خاک، اثر بر هوا و اثر بر موجود زنده و تاثیر پذیزی از شرایط جوی و محیطی در رتبه های بعدی اولویت قرار گرفتند. کارشناسان شرکت کننده در این مطالعه استفاده از نیروگاه زباله سوزی را مطلوب ترین روش بی خطرسازی پسماند عفونی و خانگی از نظر جنبه های بهداشتی در شرایط شیوع ویروس کرونا دانستند نتیجه گیری: در زمان بحران های بیولوژیک همچون شیوع ویروس کرونا فرآیند های پردازشی تفکیک و تولید کمپوست به دلیل احتمال انتشار ویروس متوقف میگردند و روش های مدیریت زباله به روش دفن و زباله سوزی محدو می شوند. دفن بهداشتی حجم عظیمی از زباله های خانگی کلانشهر تهران در مرکز آراد کوه در شرایط بحرانی با توجه به فقدان ترانشه های بهداشتی و فضای ناکافی ، تولید و نشت گسترده ی شیرابه ، تکثیر ناقلین و انتشار بو عملا غیرممکن خواهد بود.همین امر باعث گردیده زباله سوزی به عنوان بهترین شیوه موجود (Technique Available Best)در شرایط بحرانی بخصوص اپیدمی های عفونی مورد توجه قرار گیرد.

Keywords:

تاب آوری , مدیریت پسماند کلانشهر تهران , بحران , ویروس کرونا , آرادکوه