تاثیر استفاده مجدد از آب زهکشی شور بر روی خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و هیدرولیکی خاک (مطالعه موردی: دشت مغان)

هدف از این طرح بررسی اثراستفاده مجدد از آب زهکشی شور به مدت دو سال بر روی خصوصیات شیمیایی،
فیزیکی و هیدرولیکی خاک می باشد. این طرح با سه تیمار شامل تیمار ۱، شاهد (آبیاری فقط با آب کانال
آبیاری)، تیمار ۲ (۳۰% زه آب- ۷۰% آب کانال آبیاری) و تیمار ۳ (۵۰ % زه آب- ۵۰ %آب کانال آبیاری)، در سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. نمونه خاک دست نخورده توسط استوانه هایی به ارتفاع ۵۰ سانتیمتر و قطر حدود ۳۰ سانتیمتر برداشته شد. بعد از ۹ ماه آبیاری تیمارها برای سال اول و ۹ ماه آبیاری تیمارها برای سال دوم (مجمولا ۱۸ ماه آبیاری)، خصوصیات شیمیایی و فیزیکی در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. برای تخمین ویژگی های هیدرولیکی خاک در شرایط غیرپایدار از روش معکوس، براساس الگوریتم بهینه سازی لونبرگ- مارکوارت، همراه با مدل پیشرو هایدروژئوسفر بعنوان کد عددی استفاده شد. در بالای مدل فیزیکی با استفاده از یک پمپ متصل به بارانسازکه قطرات آب تولید می کرد، بارش مصنوعی ایجاد
گردید. میزان زهکشی آزاد، از پایین مدل فیزیکی در یک ظرف آب جمع آوری و در زمان های مختلف اندازه گیری شد. ابتدا مدل معکوس برای تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) و پارامترهای منحنی مشخصه آب خاک ون گنوختن (β ،α و θr) که پارامترهای مجهول در محیط متخلخل غیراشباع می باشند، استفاده گردید. (مرحله واسنجی). همبستگی، حساسیت و خطای استاندارد پارامترها، برای ارزیابی عدم اطمینان پارامترهای تخمینی بدست آمد. در مرحله اعتبارسنجی، به منظور سنجش توانایی مدل واسنجی شده، کد هایدروژئوسفر بدون استفاده از مدل معکوس، با بکارگیری مشخصات هیدرولیکی تخمین زده شده در مرحله واسنجی، برای شبیه سازی زهکشی آزاد اجرا شد. نتایج نشان داد استفاده مجدد آب زهکشی، مقدار کاتیون های سدیم، کلسیم و منیزیم و همچنین آنیون های کلر و سولفات، سال اول در تیمارسوم افزایش معنی داری داشته اند وسال دوم نتایج تجزیه های آماری سال اول و دوم حاکی از آن بود. که در تیمارسوم، مقدار EC و SAR  پتاسیم، بی کربنات، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل خاک اختلاف افزایش و مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع کاهش معنی داری را (P<۰/۰۵) نشان دادند. نتایج نشان داد که مقدار pH، پتاسیم، بی کربنات، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل خاک اختلاف معنی داری بین تیمارها نشان نداد (P<۰/۰۱). استفاده مجدد از زهآب بعد از ۹ ماه اختلاف معنی داری درپارامترهای معادله وان گنوختن (β ،α و θr) بین تیمارها نشان ندادند (P<۰/۰۵) اما بعد از ۱۸ ماه β در تمیار سوم افزایش معنی داری داشته است. 

Keywords:

زه آب , خصوصیات شیمیایی خاک , منحنی مشخصه رطوبت , هدایت هیدرولیکی , روش معکوس