طراحی و ارزیابی اثربخشی مداخله رفتاری بر کاهش قلدری جسمانی و بهبود پیوند با مدرسه در دانش آموزان: روی آورد مدرسه محور

زمینه و هدف: قلدری مدرسه­ محور در مدارس سراسر دنیا به عنوان یک نگرانی جدی مطرح شده است؛ بنابراین استفاده از راهبردهای مداخله ای کارآمد به منظور مدیریت رفتارهای قلدری در مدارس برای پژوهشگران و روان شناسان، ضرورت دارد. مداخله در زمینه قلدری نیازمند اتخاذ روی آوردی مدرسه محور است که دانش آموزان قلدر، همسالان، و معلمان را در برگیرد؛ در نتیجه هدف پژوهش حاضر طراحی و ارزیابی اثربخشی مداخله رفتاری مدرسه­محور بر رفتار قلدری و پیوند با مدرسه دانش آموزان قلدر بود. روش: در پژوهش حاضر، طرح شبه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه مورد استفاده قرار گرفت. آزمودنی های پژوهش شامل ۳۰ دانش آموز قلدر، ۱۵ دانش آموز طرفدار قلدر، و ۴ معلم پایه پنجم ابتدائی از مدارس دولتی شهر تبریز در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، خوشه ای تک مرحله ای، و روش غربالگری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل فرم نام گذاری همسالان (پکاریک و همکاران، ۱۹۷۶)، فرم نام گذاری معلمان (ورتایمر-لارسون و همکاران، ۱۹۹۱)، فرم نام گذاری طرفداران قلدر (سالمیوالی و همکاران، ۱۹۹۶)، مقیاس قلدری ایلی نویز (اسپلج و هولت، ۲۰۰۱)، و مقیاس پیوند با مدرسه (سرنکویچ و جوردانو، ۱۹۹۲) بود. همچنین، مداخله رفتاری مدرسه­ محور در هشت جلسه یک ساعته و در طی ۸ هفته به صورت گروهی اجرا شد. از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله رفتاری مدرسه­محور به طور معنی داری باعث کاهش قلدری و کتک­ کاری و همچنین، افزایش دلبستگی به معلم و مدرسه، و مشارکت تحصیلی دانش آموزان قلدر شده است (۰/۰۰۱p˂، ۹/۷۸=F). نتیجه گیری: بر اساس یافته ­های مطالعه حاضر مداخله رفتاری مدرسه­ محور از طریق آموزش مدیریت رفتار به قلدرها، معلمان، و طرفداران قلدر، بر کاهش مولفه های قلدری و بهبود پیوند با مدرسه، اثربخش است و می تواند به عنوان روش مداخله مناسب برای کودکان واجد رفتارهای قلدری جسمانی استفاده شود. به علاوه، یافته های این پژوهش می تواند برای مشاوران مدارس، روان­ شناسان تربیتی، و معلمان در بهبود پیوند با مدرسه کودکان،کمک کننده باشد.  

Keywords:

School bonding , bullying , school-based behavioral intervention , پیوند با مدرسه , قلدری , مداخله رفتاری مدرسه-محور