برآورد میزان خسارت ناشی از خشکسالی بر منابع آب شھری و روستایی شھرستا ن ایرانشھر

ایران آشور پهناوری است که به علت موقعیت خاص و ویژگی های توپوگرافیک، از آب و هوای متفاوتی برخوردار است. میزان بارندگی متوسط سالانه آن حدود ۲۲۴ تا ۲۷۵ میلیمتر ذکر شده است، که بدین ترتیب حدود یک سوم متوسط بارندگی خشکی ها ( ۸۰۰ میلیمتر) و آمتر از یک سوم بارندگی متوسط آره زمین ( ۱۱۳۳ میلیمتر) می باشد. با پیشرفت علوم و تکنولوژی، تغییر ترکیب جمعیت شهری و روستایی و توسعه روز افزون نیازهای انسانی و بسیاری از پدیده های دیگر روز بروز بر پیچیدگی مدیریت جوامع انسانی افزوده شده است. در این میان نقش مدیریت منابع آب به عنوان الفبای آبادانی و توسعه کشورها و زیر بنایی ترین نیاز حیاتی انسانها پر رنگتر می باشد. در مطالعه حاضر سعی شده است آه تنها یکی از عوامل موثر بر منابع آب یعنی پدیده خشکسالی که مستقیما بخش کشاورزی و در نتیجه اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می دهد مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه روش پریودوگرام کلاسیک برای بررسی اطلاعات
ماهانه و فصلی و سالانه شاخص رطوبت که به عنوان شاخص خشکسالی استفاده گردیده است به کار رفته و وجود تناوب در خشکسالی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پریودوگرام تناوب خاصی را در سری های زمانی ماهانه و فصلی و سالانه شاخص خشکسالی شهرستان ایرانشهر به اثبات نرساند. به عبارت دیگر خشکسالی در شهرستان ایرانشهر از هیچ الگوی تناوبی خاصی تبعیت نمی کند. برای مطالعه زیان های اقتصادی ناشی از خشکسالی ابتدا رابطه تابعی میان بارندگی و اعتبارات تخصیص یافته به آب شرب شهری و روستایی و عملکرد بخش کشاورزی برآورد گردید، سپس از طریق الگوی برنامه ریزی خطی زیان های اقتصادی ناشی از خشکسالی بر این بخشها در دو دشت ایرانشهر و بمپور- سردگال برآورد شد. نتایج مدل حاکی
از آن بود که در سال های خشکسالی به ازای هر میلیمتر کاهش بارندگی در دشت ایرانشهر ده میلیون تومان و در دشت بمپور سردگال سیزده میلیون تومان خسارت بر این سه بخش وارد شده است. در طی سالهای خشکسالی اشتغال در بخش کشاورزی و قیمت سایه ای آب در هر دو دشت کاهش یافت. اجرای الگوی کشت فعلی با میانگین بارش ۱۱۰ میلیمتر در سال در این شهرستان به معنی استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و خشک شدن زودهنگام چاه ها و افت شدید آب های زیرزمینی در ناحیه مورد مطالعه است و با توجه به این که کشاورزی مصرف کننده بیش از ۹۰ درصد ذخایر آب زیرزمینی این ناحیه است، اجرای الگوی کشت فعلی منجر به افزایش هزینه استحصال برای هر سه بخش کشاورزی، آب شرب شهری و آب شرب
روستایی و استفاده ناپایدار از این منابع می گردد. 

Keywords:

خشکسالی , اثرات اقتصادی , منابع آب , تناوب خشکسالی , الگوی پریودوگرام کلاسیک , الگوی برنامه ریزی خطی