پیش بینی پراکنش یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی و خرس قهوه ای در پاسخ به متغیرهای محیطی در استان اصفهان

پیش بینی پراکنش گونه ها در تعیین وضعیت حفاظتی، ارزیابی سطح تهدیدات و حفاظت گونه ها اهمیت دارد. این مطالعه به شناسایی زیستگاه های احتمالی سه گونه گوشتخوار بزرگ جثه در محدوده استان اصفهان و ارزیابی میزان زیستگاه های بالقوه برای هر یک از آنها در داخل و خارج مناطق تحت حفاظت استان اصفهان پرداخته است. با استفاده از روش مدل سازی مکسنت (Maxent) و درنظر گرفتن متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و انسانی، زیستگاه های بالقوه مطلوب یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus)، پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) و خرس قهوه ای (Ursus arctos) در استان اصفهان نقشه سازی شد. نتایج ارزیابی مدل ها با استفاده از سطح زیر منحنی ROC نشان داد که مدل های تهیه شده برای هر سه گونه در هر دو حالت تهیه و آزمون مدل ها از حالت تصادفی پیش بینی بهتری داشته اند. زیستگاه های بالقوه مطلوب سه گونه یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی و خرس قهوه ای به ترتیب ۲/۵%، ۱۲% و ۴/۳% از مساحت استان اصفهان را تشکیل داد. عوامل اقلیمی در مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ آسیایی و خرس قهوه ای، و عامل شیب زمین در مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی بیشترین اهمیت را داشتند. براساس مقایسه نقشه های مطلوبیت زیستگاه به دست آمده با مرز مناطق چهارگانه تحت حفاظت استان، شبکه مناطق حفاظت شده کنونی توانسته است ۷/۵۵% از مساحت زیستگاه های مطلوب یوزپلنگ آسیایی، ۷/۲۳% زیستگاه های پلنگ ایرانی و تنها ۶/۱۱% از زیستگاه های مطلوب خرس قهوه ای را در منطقه مورد مطالعه پوشش دهد. برای هر سه گونه مورد مطالعه هنوز زیستگاه های مطلوبی خارج از مناطق تحت حفاظت باقی مانده است که با توجه به موقعیت آنها می توانند به عنوان مسیرهای جابجایی بالقوه مطرح باشند.

Keywords:

modelling , Iran , Acinonyx jubatus venaticus , Panthera pardus saxicolor , Ursus arctos , Maxent. , مدل سازی پراکنش , ایران , Ursus arctos , Panthera pardus saxicolor , Acinonyx jubatus venaticus , Maxent