بررسی تنوع در ترکیب های شیمیایی اسانس ۲۵ اکسشن گل محمدی کشت شده در استان کرمانشاه با استفاده از روشهای آماری چند متغیره

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) یک گونه مهم دارویی و صنعتی است. برای رسیدن به تولید اسانس بیشتر و با کیفیت بهتر، شناسایی اکسشن های برتر این گیاه و روابط ژنتیکی آنها اهمیت زیادی دارد. برای بررسی دقیق روابط بین ژنوتیپ های مختلف این گونه و تنوع در ترکیب های شیمیایی اسانس، استفاده از آنالیزهای آماری چند متغیره می تواند مفید باشد. در این مطالعه ۲۵ اکسشن مختلف گل محمدی از استان کرمانشاه و سایر نواحی ایران جمع آوری و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی کشت شدند. با روش تقطیر با آب از گلبرگ های آنها اسانس استخراج شد و با استفاده از گازکروماتوگرافی و کروماتوگرافی گازی همراه با طیف سنج جرمی، ترکیب های شیمیایی اسانس شناسایی و مقدار (درصد) هر ترکیب اندازه گیری شد. ترکیب های شیمیایی اسانس با استفاده از تجزیه خوشه ای (کمی و کیفی) و تجزیه تابع تشخیص به شکل کیفی و با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه همبستگی به شکل کمی، ارزیابی شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه ای، اکسشن ها در ۴ گروه مجزا قرار گرفتند. تجزیه تابع تشخیص، نتایج تجزیه خوشه ای را تایید کرد. نتایج تجزیه به مولفه ها نیز اکسشن ها را در ۴ گروه قرار داد و نشان داد که ۴ روند متفاوت برای ترکیب های شیمیایی اسانس در بین اکسشن ها وجود داشت. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که ۲ ترکیب مهم اسانس گل محمدی، ژرانیول و سیترونلول که از ترکیب های مهم عامل افزایش کیفیت اسانس گل محمدی بودند، با یکدیگر و با ترکیب های سیترونلیل استات و ژرانیال ارتباط مثبت معنی دار داشتند.

Keywords:

گل محمدی (Rosa damascena Mill.) , اسانس , گاز کروماتوگرافی , ترکیب های شیمیایی , آنالیزهای چند متغیره