بررسی تاثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر مولفه های خشک کردن گیاه دارویی به لیمو (Lippia citriodora Kunth.)

به منظور بررسی تاثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی به لیمو (Lippia citriodora Kunth.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سرعت جریان هوا در سه سطح (۵/۰، ۱ و ۵/۱ متر بر ثانیه) و سه سطح شدت تابش مادون قرمز ۲/۰، ۳/۰ و ۵/۰ وات بر سانتی متر مربع در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. پس از خشک شدن نمونه ها و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، به کمک دستگاه های GC و GC/MS ترکیب های اسانس ها مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار تیمارها بر زمان خشک شدن و میزان اسانس برگ های به لیمو بود. با کاهش سرعت جریان هوا و افزایش میزان شدت تابش مادون قرمز، زمان خشک شدن نمونه ها کاهش یافت، به طوری که کمترین مدت زمان خشک کردن (۳۵ دقیقه) مربوط به تیمار سرعت جریان هوای ۵/۰ (m/s) و شدت تابش ۵/۰ (W/cm۲) بود و بیشترین زمان (۶۵ دقیقه) به تیمار سرعت جریان هوا ۵/۱ (m/s) و شدت تابش ۳/۰ (W/cm۲) تعلق داشت. افزایش شدت تابش مادون قرمز در تمامی سرعت های جریان هوا سبب افزایش درصد اسانس شد، به طوری که بیشترین میزان اسانس (۱/۱%) در تیمار استفاده از سرعت جریان هوا ۱ و ۵/۱ (m/s) همراه با استفاده از شدت تابش ۵/۰ (W/cm۲) بدست آمد. بررسی اجزای اسانس نشان داد که بیشترین میزان مونوترپن های اکسیژن دار (۳/۷۳%) به خصوص سیترال (۳/۶۱%) در اسانس نمونه های خشک شده با سرعت جریان هوای ۵/۰ (m/s) همراه با تابش مادون قرمز ۲/۰ (W/cm۲) وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، می توان بیان کرد که کاربرد تابش مادون قرمز در خشک کن های متداول ضمن کاهش زمان خشک کردن، سبب حفظ کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی به لیمو خواهد شد.

Keywords:

به لیمو (Lippia citriodora Kunth.) , خشک کردن , تابش مادون قرمز , اسانس , سیترال