بررسی آلودگی غلظت فلزات سنگین دریاچه آبی سد مخزنی سنته رودخانه خورخوره چای

حفظ منابع آبی ،بویژه آبهای شیرین بعنوان منبع تأمین آب آشامیدنی جوامع مهمترین عامل در حفظ سلامت،پیشرفت اقتصادی و صنعتی مطرح می باشد . لذا حفاظت از رودخانه خورخوره چای که از با اهمیت ترین رودخانه ها در کشور است علاوه بر جنبه های زیست محیطی ، ازنقطه نظر کشاورزی،شرب صنعتی و اجتماعی نیز حائز اهمیت به سزایی می باشد . رودخانه خورخوره چای که بعنوان یکی از منابع تأمین کننده آب شرب بوده،در صورت هرگونه مواد آلاینده خطرناک نظیر فلزات سنگین می تواند تأثیرات سوء باقی بگذارد . سد مخزنی سنته در غرب کشور در 45 کیلومتری شهرستان سقز در ارتفاع40 متری از سطح دریا با موقعیت جغرافیایی تقریبی46درجه و27 دقیقه تا42درجه و46 دقیقه طول شرقی وَ36 درجه و01 دقیقه تا36 درجه و23 دقیقه عرض شمالی با مساحتی حدود 492/3 کیلومتر مربع درغرب کشوردر استان کردستان واقع شده است . در راستای ارزیابی تفضیلی زیست محیطی از دریاچه سد مخزنی سنته بر رودخانه خورخوره چای به منظور کنترل و بهره برداری از پتانسیل آبی این رودخانه و تأمین بخشی از نیازهای آبی اراضی دیم پایین دست سد، مطالعات آلودگی فلزات سنگین دریاچه آّبی سد و حوزه آبریز رودخانه خورخوره چای که نسبت به دیگر قسمتها بعنوان آلوده ترین مسیر قرار دارد انتخاب گردید . در این بررسی 12 عنصر که در مجاورت دریاچه سد و رودخانه قرار داشتند به طور فصلی در طی یک سال ( 1383 ) در 36 نمونه آب بررسی شد . جداسازی و تغلیظ فلزات سنگین به روش استخراج مایع – مایع صورت پذیرفت . اندازه گیری غلظت فلزات سنگین مورد نظر با دستگاه جذب اتمی با شعله، تعیین مقدار گردید . بر طبق نتایج حاصله میانگین غلظت فلزات به ترتیب جیوه، مس، نیکل،منگنز،آهن و قلع به ترتیب13 % ،14 % ،21 % ،25 % ،۲ % ،۵ % میلی گرم در لیتر و غلظت فلزات دیگر به ترتیب ارسنیک ،کادمیم،روی،کروم،سلنیوم ،آلومینیم به ترتیب کمتر از 0/003، 0/001، 0/003، 0/001، 0/0003، 0/003 میلی گرم در لیتر بوده است . . با توجه به نتایج حاصله از این بررسی و تاثیر میزان عناصر سنگین و روند کاهش نسبی غلظت عناصر مورد نظر از بالا دست به پائین دست رودخانه در دریاچه آبی سد مخزنی سنته در حال حاضر اثرات آلودگی این فلزات کمتر از حد معمول استاندارد های جهانی است و اثراتی در آب مشاهده نمی شود . ولی علیهذا با تغییر وضعیت و همچنین اثرات تشدیدکنندگی سایر آلاینده های آبی امکان بروز آلودگی وجود دارد . پایش مستمر در منطقه مذکور می بایست مد نظری بیشتری قرار گرفته و راهکارهای مختلف پیشگیری از بروز موارد سوء با شناسائی عوامل آلوده کننده ،نظیر منابع نقطه ای ( پسابهای کشاورزی ،روان آبهای روستائی و ...) و به منظور کاهش و حذف این گونه مواد به عمل آورد تا از بروز ایرادات احتمالی جلو گیری به عمل آورد .

Keywords:

فلزات سنگین , دریاچه آبی سد مخزنی سنته , رودخانه خورخوره چای , کردستان , سقز