اثر قارچ های Glomus mosseae و Piriformospora indica و سطوح مختلف مواد آلی بر روابط بین صفات مرتبط با عملکرد گندم

به منظور بررسی عکس­العمل عملکرد و اجزای عملکرد گندم به قارچ­های ­میکوریزا و شبه­میکوریزا در سطوح مختلف مواد آلی و همچنین روابط بین صفات موثر بر عملکرد دانه، آزمایشی گلخانه­ای در بهار ۱۳۸۹ در گلخانه موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ماده آلی از منبع کمپوست مصرف شده قارچ خوراکی در سه سطح (صفر، ۲۵ و ۵۰ تن در هکتار) و همزیستی قارچی در چهار سطح (عدم تلقیح، میکوریزا (Glomus mosseae)، شبه میکوریزا (Piriformospora indica) و تلقیح همزمان دو قارچ) بود. صفات مورد اندازه­گیری شامل عملکرد و اجزای عملکرد گیاه و همچنین صفاتی مانند طول پدانکل، طول اکستراژن، ارتفاع بوته و طول سنبله بود. نتایج نشان داد که استفاده از کمپوست در تمامی صفات مورد مطالعه به جز وزن هزار دانه اثر مثبت معنی­داری داشت. هرچند در سطوح پایین ماده آلی، قارچ P. indica و در سطوح متوسط و بالای آن قارچ G. mosseae عملکرد دانه و بیولوژیک بالاتری داشتند اما در مجموع صفات مورد مطالعه تلقیح همزمان دو قارچ بهترین کارایی را نشان داد. تجزیه رگرسیونی گام به گام و تجزیه علیت به طور جداگانه در هر سطح ماده آلی نشان داد که در تیمار بدون کمپوست صفات تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه، در تیمار مصرف ۲۵ تن کمپوست صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد باروری سنبلچه و در تیمار مصرف ۵۰ تن کمپوست عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در فرمول نهایی وارد شدند که از این میان در کمپوست صفر تعداد دانه در بوته و در ۲۵ و ۵۰ تن عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم را روی عملکرد دانه داشتند.

Keywords:

تجزیه علیت , رگرسیون گام به گام , شبه میکوریزا , کمپوست , میکوریزا